________________
भवत्येवात्रानुषङ्गणोद्देश्यसि द्धाववर्जनीयभाव व्यापारलक्षणेन || १५ ।।
લૌકિક કાર્યનું સ્વર્ગાદિસંપત્તિ તથા માન પાન ફળ છે. એમ કહ્યું તો લોકોત્તર કાર્યનો શું સાર છે? તે દર્શાવે છે ..
ગાથાર્થ - જગતમાં મુખ્ય ફળને આશ્રયી લોકોત્તર કાર્ય નિવણનું સાધક છે તેમજ આનુષંગિક પણે શ્રેષ્ઠ અભ્યદય પણ થાય છે.
વિશેષાર્થ :- આનુષંગિક એટલે મુખ્ય ઉદ્દેશની સિદ્ધિમાં છોડી ન શકાય તેવો ભાવવ્યાપારવિશેષ - પરિસ્થિતિ વિશેષ / ૧૫ // प्रधानानुषङ्गभावे दृष्टान्तमाह ।
कृषिकरण एव पलालं नियमादत्रानुषङ्गिकोऽभ्युदयः ।
છત્તમિદ ધાન્યવરઃ પરમં નિર્બાનવ વિશ્વાતુ ૧૬ | कृषिकरणे पलालमिव नियमादत्र जिनबिम्बकारणे आनुषङ्गिकोऽभ्युदयः स्वर्गादिः, सच्छायपथेनास्य मोक्षनयनस्वभावत्वात् । परमं मुख्यं फलमिह जगति बिम्बान्निर्वाणं भवति धान्यावाप्तिरिव; कृषिकरणादिति कृषिकरणशब्दः पञ्चम्यन्तोऽत्र सम्बन्ध्यते, अन्यथाऽन्वयाभवनादित्यर्थः; विपरिणतानुषज्यतेऽन्यथाऽसङ्गतेर्विधिना
कृषिकरणबिम्बकारणयोः पलालाभ्युदययोर्धान्यनिर्वाणावाप्न्योश्च साम्यमिति सिद्धम् ।। १६ ।। ७ ॥
પ્રધાન અને આનુષંગિક ભાવમાં દાખલો બતાવે છે.
ગાથાર્થ - ખેતી કરતાં જેમ ઘાસ પ્રાપ્ત થાય તેમ જિન બિમ્બ ભરાવવામાં અભ્યદય ચોક્કસ થાય છે. આ જગતમાં ખેતીથી મુખ્ય ફળ તો ધાન્યની પ્રાપ્તિ જ છે. તેમ બિમ્બ ભરાવવાથી મુખ્ય ફળ તો મોક્ષ જ
વિશેષાર્થ :- આ અભ્યદયનો (સ્વર્ગ - ઉત્તમકુલ પ્રાપ્તિ વિ.) છાયાવાળા રસ્તાથી સુખ પૂર્વક મોક્ષે પહોંચાડી દેવાનો સ્વભાવ છે. માટે આને આનુષંગિક કહેવાય છે. કૃષિકરણ શબ્દનો “કૃષિકરણા એ પ્રમાણે અન્યરૂપે = પચ્ચમી વિભક્તિ રૂપે (અનુસંધાન) સંબંધ કરાય છે. નહિં તો અન્વય બેસે નહિં વિધિપૂર્વક ખેતી કરવી તેમ પ્રતિમા ભરાવવી, ઘાસ અને અભ્યદય પ્રાપ્ત થવો અને ધાન્યપ્રાપ્તિને મોક્ષની પ્રાપ્તિ એમ સમાનતા રહેલી છે. જે ૧૬ |
| ઈતિ સત ષોડશકો
( 98
શ્રીષોડશકપ્રકરણ-૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
