________________
नास्माद्विशिष्टं फलं भवति-बाह्यवस्तुविशेषानुविधायी न फलविशेष इत्यर्थः, तु पुनस्तद्विशिष्टं फलमिह प्रक्रमे आशयविशेषाद् - यत्र भावोऽधिकस्तत्रफलमप्यधिकमिति हृदयम् । भावविशेषाधायकतया च बाह्यविशेषोऽप्याद्रियत एव, तदुक्तं व्यवहारभाष्ये "लक्खणजुत्ता पडिमा पासाईआ समत्तलंकारा । पह्लायइ जह व मणं तह णिज्जरमो વિયાપારિત્તિ” || ૨ ||
રત્ન સોના વિ. ના બિમ્બ કરવામાં વિશિષ્ટ ફળ મળે છે કે - પરિણામ વિશેષથી વધારે ફળ મળે ? એવી જિજ્ઞાસા થયે છતે - ગ્રંથકાર સમાધાન દર્શાવે
છે.
ગાથાર્થ - પ્રમાણથી મોટી અને સૌન્દર્યવાળી એવી સોના વિ. ની જિનપ્રતિમાંમાં બાહ્ય વસ્તુની અપેક્ષાએ જે ભેદ છે. આનાથી ફળમાં ભેદ પડતો નથી. પણ આશયના ભેદથી ફળમાં ભેદ થાય છે.
વિશેષાર્થ :- પ્રમાણથી મોટી હોય, વિશિષ્ટ રીતે અંગ અવયવની રચના કરેલી હોય, હીરા માણેક તેમજ સુર્વણથી બનાવેલી હોય આ પ્રતિમા અને સામાન્ય પાષાણ વિ. ની પ્રતિમામાં ભેદ છે. પણ બાહ્ય વસ્તુના ભેદથી ફળમાં ભેદ પડતો નથી. પણ અહીં પ્રસ્તુતમાં ભાવના આધિક્યથી ફળમાં વિશેષતા આવે છે. (આવો ગ્રંથકારનો કહેવાનો ભાવ છે.) અને બાહ્ય વિશિષ્ટતા ભાવવિશેષને ઉપજાવનાર હોવાથી બાહ્ય ઉત્તમ સામગ્રીનો પણ આદર કરાય જ છે. તેથી વ્યવહાર ભાષ્યમાં કહ્યું છે કે - લક્ષણ યુક્ત સમસ્ત અલંકારોથી શોભતી પ્રતિમા દેખતા મન જેમ જેમ આનંદ પામે તેમ તેમ નિર્જરા થાય છે એમ જાણવું . ૧૨ / आशयविशेषः कीदृगिष्ट इत्याह ।
आगमतन्त्रः सततं तद्वद्भक्त्यादिलिङ्गसंसिद्धः ।
વેરાયાં તસ્કૃતિમાનું શતઃ ઉત્ત્વાશવિશેષઃ | 93 / 'आगमतन्त्र' आगमानुसारी सततमनवरतं तद्वतामागमवतां भक्त्यादीनि यानि लिङ्गानि तैः संसिद्धो निश्चितः भक्त्यादीत्यादिना विनयपूजनादिग्रहः चेष्टायां प्रवृत्तौ तत्स्मृतिमानागमस्मृतियुक्तः शस्तः प्रशस्तः खल्वाशयविशेषः પરિણામનેઃ || ૧૩ ||
રાખવામાં
.......
6 96
શ્રીષોડશકપ્રકરણ-૭
રા
,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
