________________
प्रशान्ताभिलाष एव सर्वत्र जन्तुः वर्तते-प्रवर्तते इयं विषयतृष्णोच्यते ।। १० ।।
ત્યાં વિષયતૃષ્ણાની ઓળખાણ આપે છે...
ગાથાર્થ - ગમ્યાગમ્ય ના વિભાગને ત્યજી, શબ્દાદિ વિષયમાં અતૃપ્ત બનીને રહેવું તે વિષયતૃષ્ણા, અવિતૃપ્ત-શબ્દાદિ વિષયની मोगवा छतi 29 शांत नथवी ।। १०॥ दृष्टिसम्मोहं लक्षयति ।
गुणस्तुल्ये तत्त्वे सञ्ज्ञाभेदागमान्यथादृष्टिः ।
भवति यतोऽसावधमो दोषः खलु दृष्टिसम्मोहः ॥ ११ ॥ गुण उपकारफलं तदाश्रित्य तुल्ये-समाने तत्त्वे द्वयोर्वस्तुनोः स्वरूपे सञ्ज्ञाभेदस्य नामभेदस्यागमोऽवतारो यस्यां सा तथाऽन्यथा विपरीता दृष्टिर्मतिर्यतो दोषादसौ दोषाऽधमः खल्वधम एव दृष्टिसम्मोह, दृष्टेमतेः सं सामस्त्येन मोह इति कृत्वा । 'तथा द्वयोरारम्भयो गोपभोगलक्षणं तुल्यफलमाश्रित्य प्रवृत्त एकस्तत्फलोपभोगी तमारम्भं सावद्यं मन्यतेऽपरस्तु प्रवृत्ति'नाम्ना निरवा, तत्रापरस्य दृष्टिसम्मोहः । यद्वा, गुणो भावाख्यस्तमाश्रित्य तुल्ये तत्त्वे आरम्भद्वयादिगते आगमे - शास्त्रेऽन्यथादृष्टिर्यस्येति बहुव्रीहिस्ततः सञ्ज्ञाभेदेनागमान्यथादृष्टिरिति तत्पुरुष, एतादृशः पुरुषो यतो दोषाद्भवति स दृष्टिसम्मोहः । यथा यादृच्छिक्यां यागीयायां च हिंसायां स्वोपभोगमात्रफलभूतिकामना- लक्षणक्लिष्टाभावाविशेषेपि तद्विशेषाश्रयणं वैदिकानां दृष्टिसम्मोहः ।
दृष्टि संभो नेता छ...
ગાથાર્થ - ઉપકાર ફળને આશ્રયીને વસ્તુનું તત્ત્વ અર્થાત્ સ્વરૂપ એક સરખુ હોય ત્યારે ભિન્ન ભિન્ન) આગમને વિશે નામભેદ પકડીને વિપરીત બુદ્ધિ કરાવનાર દોષ તે દ્રષ્ટિસંમોહ. १. यथा २. प्रवृत्तिं
શ્રીષોડશકપ્રકરણ-૪
57
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
