________________
વિશેષાર્થ ઃ- પુષ્ટિ એટલે પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના યોગમાં વધારો થયા કરે. શુદ્ધિ એટલે આત્માના સમ્યગ્ જ્ઞાનાદિગુણનો ઘાત કરનારાં એવા ઘાતી કર્મો દૂર થવાથી આત્માની જેટલા અંશે સ્વચ્છતા-નિર્મળતા થાય તે શુદ્ધિ એટલે જેટલા અંશે નિરૂપાધિપણું પ્રાપ્ત થાય તે શુદ્ધિ કહેવાય. આ બંનેનો અવિચ્છિન્ન પ્રવાહ ચાલ્યે છતે અનુક્રમે તેમનો પ્રકર્ષ થવાથી તેજ ભવે કે અન્યભવમાં વધતા જતાં વીર્યોલ્લાસવાળા જીવને સર્વકર્મના ક્ષય રૂપ વાસ્તવિક મુક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે. ।। ૪ । एतद्वयानुबन्धसामग्री कस्य न भवतीत्याह ।
न प्रणिधानाद्याशयसंविद्वयतिरेकतोऽनुबन्धि तत् । भिन्नग्रन्थेर्निर्मलबोधवतः स्यादियं च परा ।। ५ ।।
प्रणिधानादयो वक्ष्यमाणा आशया अध्यवसायस्थानविशेषास्तेषां संविदनुभूतिस्तस्या व्यतिरेकतोऽभावादेतत्पुष्टिशुद्धिद्वयमनुबन्धि न भवति तस्मादियमेतदनुबन्धसामग्री, इयं च भिन्नग्रन्थेरपूर्वकरणेन कृतग्रन्थिभेदस्य तन्महिम्नैव निर्मलबोधवतः परा -प्राधाना स्यात् ।। ५ ।।
આ બંનેનો પ્રવાહ ચાલે એવી સામગ્રી કોને નથી મળતી તે દર્શાવે છે....
ગાથાર્થ :- પ્રણિધાનાદિ પાંચ આશયના જ્ઞાનના અભાવથી તે બંનેનો પ્રવાહ અટકી જાય. છે. ગ્રંથી ભેદવાથી ઉત્પન્ન થયેલ નિર્મળ બોધવાળાને પુષ્ટિશુદ્ધિના અનુબંધની ઉત્કૃષ્ટસામગ્રી પ્રાપ્ત થાય છે.
વિશેષાર્થ :- પ્રણિધાનાદિ કહેવાતા પાંચ અધ્યવસાય વિશેષ છે. તેઓની અનુભૂતિના અભાવથી પુષ્ટિ શુદ્ધિનો પ્રવાહ ચાલતો નથી. માટે આ બંનેનો અનુબંધ પાડવાની ઈચ્છાવાળાએ પ્રણિધાનાદિમાં યત્ન કરવો જોઈએ. તેથી આજ (પ્રણિધાનાદિ) અનુબંધની સામગ્રી છે. ઈયં સામગ્રી અપૂર્વકરણ દ્વારા ગ્રંથિભેદનાર તેમજ ગ્રંથિ ભેદના પ્રભાવથી પેદા થયેલ નિર્મળ બોધવાળાને ઉત્તમ પ્રકારની પ્રાપ્ત થાય છે. ।। ૫ ।
આ
प्रणिधानादिभेदानेवाह ।
प्रणिधिप्रवृत्तिविघ्न जयसिद्धिविनियोगभेदतः प्रायः ।
धर्म्मज्ञैराख्यातः शुभाशयः पञ्चधाऽत्र विधौ ॥ ६ ॥
શ્રીષોડશકપ્રકરણમુ-૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
-
39
www.jainelibrary.org
