________________
ત્રણે જ્ઞાનનું સ્વરૂપ કીધુ હવે તેનાથી વિપરીત મિથ્યાજ્ઞાનનું સ્વરુપ દર્શાવે
ગાથાર્થ :- તેમિરિક નેત્ર દોષવાળાને દીવામાં મંડલાકાર નો બોધ થાય છે. તેમ ગુરૂ વિ. નો વિનય નહિ કરનારને મિથ્યાત્વ દોષના લીધે આગમ વચનથી પાપના હેતુભૂત ખોટો બોધ થાય છે.
छ...
વિશેષાર્થ :- પદ માત્રથી વાચ્ય જે અર્થ તેના વિષયવાળુ જ્ઞાન એટલે શબ્દ પરથી સીધો અર્થ કાઢી લે તેમાં આગલ-પાછલનું અનુસંધાન પણ ન વિચારે. એટલે ઉપરોક્ત વાક્યથી ભિન્ન અર્થ નીકળે એવું કંઈપણ નહિં જોવાનું. જ્યારે શ્રુતજ્ઞાનવાળો પણ શબ્દ માત્રનો અર્થ પકડે છે પણ તે सागण पाछणना विषयने अविरोधि अर्थ होय छे. ॥ १२ ॥ विपर्यय एव प्रस्तुते दृष्टान्तगर्भमुपनयमाह ||
**
दण्डीखण्डनिवसनं भस्मादिविभूषितं सतां शोच्यम् । पश्यत्यात्मानमलं ग्रही नरेन्द्रादपि ह्यधिकम् ॥ १३ ॥ मोहविकारसमेतः पश्यत्यात्मानमेवमकृतार्थम् ।
तद्व्यत्ययलिङ्गरतं कृतार्थमिति तद्ग्रहादेव ॥ १४ ॥
दण्डीखण्डं कृतसन्धानविशेषं जीर्णवस्त्रं तन्निवसनं परिधानं यस्य स तथा तम् । भस्मादिभिर्विभूषितं विच्छुरितं सतां सत्पुरुषाणां शोच्यं शोचनीयं; पश्यत्यवलोकयत्यलमत्यर्थमात्मानं ग्रही स्वाग्रहवान्नरेन्द्रादपि हि चक्रवर्तिनोपि हि अधिकमतिशयितं यथेति गम्यते ॥ १३ ॥
150
मोहविकारेण मनोविभ्रमदोषेण समन्वितः पुरुष एवं ग्रहगृहीतरीत्यात्मानमकृतार्थ सन्तं कृतार्थं पश्यति किम्भूतं ? तस्य कृतार्थस्य व्यत्ययेन यानि लिङ्गानि तेषु रतो यः स तथा तम् । अनेन वस्तुवृत्त्याकृतार्थत्वमेवाह विपर्य्ययदर्शने को हेतुरत्राह इत्यमुना गुर्वन- धीनतादिलक्षणेन प्रकारेण तस्य मोहविकारस्य ग्रहः कर्मशक्तिरूपेणात्मन्युपादानं; तत एव कृतार्थमिति पश्यतीतियोजनायां; चेत्युक्तत्वेन प्रथमापत्तिः समाधेया ।। १४ ।।
વિપર્યયની બાબતમાં દૃષ્ટાંત પૂર્વક ઉપનય દર્શાવે છે...
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
શ્રીષોડશક પ્રકરણમ્-૧૧
www.jainelibrary.org
