Shodashaka Prakaranam

SR No.: 002154
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
Total Pages: 226
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Religion, & Yoga
File Size: 9 MB

Page 145

એટલે પ્રમાણ-સકલાદેશ-અનેકાન્ત દ્રષ્ટિથી બોધનો અભાવ. ભિન્ન નયોની અપેક્ષાએ પદાર્થબોધનો અભાવ, તથા હિંસાના ભેદ પ્રભેદ દા.ત. સ્વરૂપ - હેતુ - અનુબંધ હિંસાદિ નો અભાવ. ચિન્તન નો અભાવ હોવાથી આ શ્રુતજ્ઞાનમાં સંશય - વિપર્યય, અનધ્યવસાય નો સંભવ હોવાના કારણે અજ્ઞાન રૂપ હોવાથી આને શ્રુતમયજ્ઞાન તરીકે લેખવામાં આવતું નથી. “અ” નો અર્થ અલ્પવાચી કરવો અભાવવાચી નહિં. વિશેષ વિચારણાનો અભાવ હોવાથી કોઠીમાં રહેલ બીજ સમાન અકબંધ પડ્યું રહે નહિ કે ખેતરમાં વાવેલા બીજ જેવું વ્યાપક અનેકગણું વિસ્તારવાળું.
જો આ અવયવો ને પ્રમાણ નથી વિચારવામાં આવે તો સંશયાદિ દૂર થઈ શકે પણ માત્ર ત્રમયજ્ઞાનવાળાને આવી વિચાર શક્તિ હોતી નથી.
પણ અસદ્ગહ - ખોટી પક્કડ હોતી નથી કારણ કે કોઈપણ જીવને પીડા ન આપવી' આ વાક્યનો જે પદાર્થ (યથાશ્રુતાથી છે તેનાથી તો શંકા જ થાય કે તો પછી બીજાનો લોચ વગેરે કરાય કે નહિં? અથવા તો આ પદાર્થથી લોચાદિ વિધાનમાં અનુપપત્તિનું ઉત્થાન થાય છે, પણ યથાશક્તિ તપ કરવો જોઈએ” આવા વાક્યાર્થથી આ અનુપપત્તિનો નિકાલ થઈ જાય. એમ વાક્યર્થ વિષયક શ્રુતજ્ઞાનનું પદાર્થથી ઉભી થયેલી અનુપપત્તિને દૂર કરવી એજ મુખ્ય કાર્ય છે. . ૭ || चिन्तामयज्ञानस्य लक्षणमाह ||
यत्तु महावाक्यार्थजमतिसूक्ष्मसुयुक्तिचिन्तयोपेतम् ।
उदक इव तैलबिन्दुर्विसर्पि चिन्तामयं तत्स्यात् ॥ ८ ॥ यत्तु यत्पुनर्महावाक्यार्थजमाक्षिप्तेतर सर्वधर्मात्मकवस्तुप्रतिपादकानेकान्तवादव्युत्पत्तिजनितमतिसूक्ष्मा अतिशयितसूक्ष्मबुद्धिगम्याः शोभना अविसंवादिन्यो या युक्तयः सर्वप्रमाणनयगर्भाः तच्चिन्तया तदालोचनयोपेतं सहितं, उदक इव सलिल इव तैलबिन्दुस्तैललवो विसर्पि विस्तारयुक्तं चिन्तया निर्वृत्तं चिन्तामयं तज् ज्ञानं स्याद्भवेत् ।। ८ ।।
ચિંતાજ્ઞાનનું લક્ષણ કહે છે... ગાથાર્થ :- મહાવાક્યર્થથી પેદા થયેલ અતિસૂક્ષ્મ યુક્તિની
144
13111111111 :31: 15:
15:13:55 15- 11:31:
111541
-
શ્રીષોડશકપ્રકરણમુ-૧૧