________________
: ૩૬૬ :
૧૯ તપવિધિ-પંચાશક
ગાથા ૩
-
-
અને કાળને જાણીને તે તે દેશ અને કાલ પ્રમાણે આચાર્યાદિની જરૂરિયાતને સમજીને સેવા કરવી. (૭) સર્વત્રામતિ-સવ કાર્યો તેમની અનુમતિથી-રજા લઈને કરવાં.*
(૩) વૈયાવૃત્ય - વ્યાવૃત્ત એટલે અશનાદિ આપવાની પ્રવૃત્તિવાળ. વ્યાવૃત્તને-અશનાદિ આપવાની પ્રવૃત્તિવાળાને ભાવ કે કિયા તે વૈયાવૃત્યુ. આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સ્થવિર, તપસ્વી, ગલાન, શિક્ષ, સાધર્મિક, કુલ, ગણ અને સંઘ એ દશનું વિયાવૃત્ય કરવું એ વૈયાવૃત્યના દશ ભેદ છે.
(૪) સ્વાધ્યાયઃ- સુરસારી રીતે. આ મર્યાદાથી, અર્થાત્ કાળ વગેરે જ્ઞાનાચારના પાલનપૂર્વક. અધ્યાય એટલે ભણવું. સારી રીતે મર્યાદાથી ભણવું તે સ્વાધ્યાય. તેના વાચના, પૂછના, પરાવર્તના, અનુપ્રેક્ષા અને ધર્મકથા એમ પાંચ ભેદો છે. " (૫) ધ્યાન- અંતમુહૂર્ત સુધી ચિત્તની એકાગ્રતા તે દયાન. તેના આત, રૌદ્ર, ધર્મ અને શુક્લ એમ ચાર ભેદ છે. આમાં પહેલા બે ધ્યાન સંસારનાં અને છેલ્લા બે મોક્ષનાં કારણ છે. આથી છેલ્લા બે જ કપરૂપ છે. * અહીં ટીકામાં જણાવેલા વિનયના આ ભેદ અને પેટભેદ દશવૈકાલિક નિર્યુક્તિની ૪૮ મી ગાથાની ટીકામાં છે. તદુપરાંત દશ. નિ. ગાય ૩૨૫-૩૨૬ (અ. ૯)માં તીર્થકર, સિદ્ધ, કુલ, ગણ, સંઘ, ક્રિયા, ધર્મ, જ્ઞાન, જ્ઞાની, આચાર્ય, સ્થવિર, ઉપાધ્યાય, ગણી એ તેરને આશાતના ત્યાગ, ભક્તિ, બહુમાન અને પ્રશંસા એ ચાર પ્રકારે વિનય કરે એમ વિનયના (૧૩*૪=) બાવન ભેદ જણાવ્યા છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
