________________
પ્રકરણ ૨૦] વૈદ્ય કથાનક-ઉપનય.
૨૦૪૫ કેને રેગથી મૂકાવ્યા હતા તેમ તેના મરણ બાદ તેની જે શાળા
ચાલી તેમાં તેની સંહિતા પ્રમાણે ઉપાય કરીને તેના શિષ્યએ પણ “અનેક લેકેને રેગને છેડો અપાવ્ય, એમની શાળા રંગને નાશ “કરાવનારી બની.
“હવે કેટલાક રોગીઓ પેલા ઊંટવૈદ્ય પાસે દવા લેવા ગયા, “તેઓ તે બાપડા રેગની પિડાઓમાં ઘેરાઈ ગયા અને હમેશા રેગમાં સબડતા રહ્યા. તે વૈવે જીવતા હતા ત્યારે જેમ તેમની શાળા લેકે ઉપર અપકાર કરવાનું કારણ બની હતી તેમજ તેમના મરણ પછી તેમની શાળા અને તેમના શિષ્યો પણ લેકેને નુકસાન કરનાર થયા. હવે આ વૈશાળામાં કઈ કઈ વાર રેગો ઓછા થવાના પ્રસંગે બની આવતા અને વળી કઈ વાર દેવગે એ વૈધશાળામાં રોગનો “તદ્દન નાશ થવાનું પણ બની આવતું તેનું કારણ પેલા સાચા વેશે જે સાચાં વચને કહ્યાં હતાં તેમાંના કેટલાંક આ લકોએ સ્વીકારી લીધાં હતાં તે વચનેનું અનુસરણ હતું. જ્યારે જ્યારે સાચા વૈધે બતાવેલાં “વચને જે ઊંટવૈદ્યોએ ગ્રહણ કર્યા હતાં તેને અનુસરવામાં આવતું ત્યારે રેગો ઓછા થતા અથવા સર્વથા નાશ પણ પામી જતા.
હવે કેટલાક દબુદ્ધિઓ તે પિતાની બુદ્ધિ ઉપર જ ચાલ્યા અને સાચા વૈદ્યનાં વચન સમજ્યાં જ નહિ તેઓ તો એકાંતે વ્યાધિને વધારનાર જ થયા.
ટુંકામાં કહીએ તો પેલા સાચા વૈદ્યની શાળા જ માત્ર રેગ “ઉપર અંકુશ મૂકનારી હતી અને તેને અનુસરે થયેલી તેની સંહિતામાં બતાવેલી બાબતને અનુસરનારી શાળાઓ કદાચ થોડે અંશે વ્યાધિઓને ઓછા કરનારી થતી હતી.
આ પ્રમાણે થવાનું કારણ એ હતું કે સાચે વેદ્ય બરાબર “ જાણતો હતો કે સર્વ વ્યાધિઓ વાત પિત્ત અને કફથી થાય છે. એ “ત્રણે દોષોને તે જાણતો હતો અને તેનું ઔષધ પણ જાણતા હતા.
કુટ વૈદ્ય પતે એ વાતને જાણતા નહતા, તત્ત્વની બાબતમાં “મુદ્દાની વાતમાં વિરોધ હોવાને લીધે તેઓના સમજવામાં એ વાત
આવતી નહતી. હવે તેમની પાસે કઈ ભાગ્યવાન રોગીને ફાયદો થઈ જતો તો તે માત્ર ઘુણાક્ષર ન્યાયે જ થતો, કેઈ વાર ત્રણે દો
૧ ઘુક્ષર ન્યાયઃ લાકડામાં જીવાતો લીંટા પાડે છે તેના અક્ષર કોઇ વાર થઈ જાય છે અથવા પાંદડાંમાં અક્ષરો પાડી દે છે. અસલ ઇરાદે અક્ષરને પાડવાને ન હોય પણ અકસ્માત થઈ આવે તેને ઘુણાક્ષર ન્યાય કહે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
