________________
૨૦૪૨
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [ પ્રતાવ ૮ છે તેને ધ્યાન કરવા યોગ્ય કહે છે, તેને દશેય તરીકે બરાબર ઓળખવા કહે છે.
“કેટલાક આકાશમાત્રને દશેય તરીકે ઓળખવા અને આદરવા
કેટલાક ચર અને સ્થિર આખા વિશ્વને એય તરીકે ઓળખવા અને આદરવા કહે છે.
“કેટલાક આત્મામાં રહેલ ચિત્તને દયેય તરીકે ઓળખવા અને આદરવા કહે છે.
કેટલાક શાશ્વત બ્રહ્મને દયેય તરીકે ઓળખવા અને આદરવા
તે મહાત્મન્ ! આપશ્રીએ દ્વાદશાંગીના સાર તરીકે ધ્યાનયોગ
બતાવ્યો તેવી રીતે તીથીઓએ પણ એને એ જ જૂદા મુદ્દાને જાદા આકારમાં સાર તરીકે પ્રતિપાદન કર્યો છે. ત્યારે સવાલ. સાહેબ! એ સર્વને છેવટને સાર તે ધ્યાન જ
આવ્યો. ત્યારે શું એ સર્વ તીથીઓ પણ મેક્ષના સાધક છે? મોક્ષને માર્ગ છે? અને એક મેક્ષ જ સાધવાનો છે, સર્વનું સાધ્ય મેક્ષ જ છે તે પછી જુદા જુદા ગીઓ ધયેય (ધ્યાનના વિષય) જુદા જુદા બતાવે છે તે શું? આ સંબંધમાં મારા મનમાં ઘણો મજબૂત સંશય છે. નાથ! હું તે સંદેહવૃક્ષ પર આવી રીતે ચઢી ગયો છું તે આપ એ વૃક્ષને આપના વાક્યરૂપ હાથીના જોરથી મૂળમાંથી ઉખેડી નાખે-આપ મારા સંશયને સતેષકારક ખુલાસે આપે.”
સમંતભઠ--“તારે સવાલ ઠીક છે. તું હજુ નાગમમાં માત્ર સામાન્ય ગીતાર્થ છે, પરંતુ જૈન આગમનું અંદરનું રહસ્ય હજુ તે જાણું નથી તેથી તે આવા પ્રકારને સવાલ કરે છે! વાત એમ છે કે એ સર્વ તીથીઓ બેટા (ઊંટ) વૈદ જેવા છે, જૈન ધર્મ સાચા વૈદ્યના શાસ રૂપ મહાવૃક્ષની એક એક શાખા પકડનારા છે અને તેને લઈને તારા મનમાં પ્રશ્ન થયેલ છે. એને ખુલાસે તને કરી બતાવું છું તે સમજ.”
ગુરૂમહારાજ કથા કહીને આ વિશાળ સવાલને વિસ્તારથી ખુલાસે કરે છે તે આવતા પ્રકરણમાં બહુ લક્ષ્ય રાખીને વિચારવા ગ્ય છે.
૧ આ દર્શનકારોની બાબતમાં વધારે તપાસ કરી દરેકના મત પર વિચાર કરવા જેવો છે. મેં એના સંબંધમાં શોધ કરવા પ્રયાસ કર્યા છે. તેનું પરિણામ આ ગામી આવૃત્તિમાં જણાવી શકાશે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
