Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 6 7 8

SR No.: 002146
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1926
Total Pages: 676
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Karma, & Literature
File Size: 15 MB

Page 60

૧૪૭૪
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [ પ્રસ્તાવ ૬ કરવું જ જોઈએ ! ત્યારે શું દેદીપ્યમાન ચપળ મેઓની માળાથી વ્યાકુળ સમુદ્રને ઉલ્લંધીને ધનની ખાણ જેવા રતદ્વીપમાં હું જઉ ? અથવા તો રણક્ષેત્રમાં મોટા મોટા બહાદુર ધનવાનોને મારી હઠાવી જોરથી તેઓની લક્ષ્મી પડાવી લઉં? એવી રીતે તેઓની લક્ષ્મી પડાવી લેવી તે કાંઈ કઈ રીતે ખોટું નથી. તેઓને તેમના ધન ઉપર હક્ક શે છે? અથવા તો ધન મેળવવાનું એક બીજું પણ સાધન છેઃ ચંડિકાદેવીની આરાધના કરીને તેને લેહીથી ભરેલી મારી પ્રચંડ ભુજાઓમાંથી રૂધિર અને માંસ આપી તૃપ્ત કરવી; આવી રીતે તે દેવીની આરાધના કરી તેને રાજી કરી તેની પાસે ધનની માગણી કરું? અથવા તો બીજા બધા કામધંધા છોડી દઈને કરેહણાચળ પર્વતને જ પાતાળ સુધી ખોદી કાઢે કે જેથી એના મૂળમાંથી મને ખૂબ ધન મળે? અથવા તો પર્વતની ગુફામાં જઈને ત્યાંથી રસકૂપિકાને રસ લઈ આવું કે જેની મદદથી મારી મરજી આવે તેટલું સોનું હું ત્યાર પછી અન્ય ધાતુઓમાંથી બનાવી શકું?” મારા મિત્ર સાગરની અસરતળે એવા એવા ધનપ્રાપ્તિના
- અનેક મનોરથ મે તે જગ્યા પર બેસીને કર્યા. કેશુડાનું વૃક્ષ
આવા આવા અસ્તવ્યસ્ત અનેક વિચારે હું બગીઅને ધાતુવાદ. ચામાં બેઠે બેઠે કરતો હતો તે વખતે મારી નજર મારી સામે આવેલા એક કેશુડાના ઝાડ પર પડી. વળી એક આશ્ચર્ય મારા જોવામાં આવ્યું કે કેશુડામાંથી એક પાતળો અંકુરે વૃક્ષની શાખામાંથી નીકળીને ઠેઠ જમીન સુધી ગયો હતો. આવી સ્થિતિમાં કેશુડાંના ઝાડ અને તેના પ્રારેહને જોતાં થોડા વખત પહેલાં જ હું ધાતુવાદ (Metallurgy or mineralogy) શીખ્યો હતો તે મને યાદ આવી
૧ જૂની માન્યતા છે કે ચંડિકા દેવીને લેહીને ભેગ આપવાથી તે તૃપ્ત થઈ ઇચ્છા પૂરી કરે છે. - ૨ રેહણાચળ પર્વતના મૂળમાં ઘણું ધન ભર્યું છે એવી એક જૂની માન્યતા છે. આ પર્વતનું સ્થાન હાલ કેઈને જડતું નથી!
૩ રસકપિકાઃ પુરાણી માન્યતા. રસની એક નાની કુઈ હોય છે, તેમાંથી એક ટીપું રસસેકડો ખાંડી લોઢા ઉપર નાખતાં સર્વનું સોનું થઈ જાય છે. આવી રસકૂપિકા પર્વતના કોટરમાં હોય છે એમ ધાતુવાદવાળા માનતા હતા. તે મેળવવાને માટે તપ જપ કરવા પડતા હતા.
૪ ધાતુવાદઃ મૂળમાં બન્યવાદ શબ્દ છે. એને માટે “ભુસ્તરવિદ્યા” શબ્દ પણ ગ્ય ગણાય. મતલબ બહારની નિશાનીઓથી જમીનની અંદર શું છે તેને નિર્ણય કરવાની વિદ્યા. હાલ આર્યાવર્તમાં આ વિદ્યા તદ્દન ભૂલાઈ ગઈ છે.