________________
૧૪૬૬
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [પ્રસ્તાવ ૬ નગરની સ્ત્રીઓ પિતાની તરફ પુરૂનું આકર્ષણ કરી રહી હતી અને છતાં પોતે આંખનો પલકારે પણ મારતી ન હોવાથી દેવીઓને આકાર ધારણ રહી હતી. જોકેનો પોશાક ચિત્રવિચિત્ર પ્રકારનાં કિરણવાળાં રોનાં આભૂષણેના હાલવાથી એ સુંદર લાગતો હતો કે જાણે તે ઇદ્રધનુષ્યના દંડના એક ભાગથી શોભતું આકાશજ હોય નહિ એમ લાગતું. મતલબ કે નગરના લેકે સુખી હતા, સ્ત્રીઓ અત્યંત રૂપાળી હતી અને તેમની સુખી સ્થિતિ તેમના સારભૂત રત વિગેરે દ્રવ્યો ઉપરથી પણ સ્પષ્ટ જણાઈ આવતી હતી.
આનંદનગરે હરિશેખરશેઠ, ગુણવાન બંધુમતી ભાર્યા,
ઘનશેખરને જન્મ-વૌવન, એ આનંદનગરમાં કેસરિ નામનો મહારાજા રાજ્ય કરતો હતો; શત્રુઓનાં જબરજસ્ત હાથીઓનાં કુંભસ્થળે ભેદી નાખવાનાં અનેક ઉત્સાહપૂર્વકનાં સાહસે તેણે કરેલાં હતાં અને દુનિયાને મોટે ભાગ જીતીને તેણે પોતાના હાથ નીચે આણી દીધેલ હતો. આ રાજાની પ્રખ્યાતિ લોકમાં બહુ સારી થયેલી હતી. એ કેસરિ રાજાને કમળપત્ર જેવાં નેત્રોવાળી અતિ સુંદર રૂપાળી અને પતિપરાયણ એક જયસુંદરી નામની મહારાણી હતી. અનેક સુંદરીઓના સમૂહ વચ્ચે એ રાજરમણીએ રૂપ હાવભાવ અને વાત્સલ્યાદિ બાહ્ય અંત૨ ગુણેમાં જયપતાકા મેળવી હતી અને સર્વ બાબતમાં પિતે સર્વ સુંદરીઓથી શ્રેષ્ઠ છે એમ સ્પષ્ટ રીતે સિદ્ધ કરી બતાવ્યું હતું.
એ નગરમાં એક હરિશેખર નામનો વણિક વસતો હતો. તે ધનવાન હતા, આખા નગરને આધાર હતો અને રાજા કેસરિને પણ ઘણે માનીત અને વલ્લભ હતો. પિતાના દાનગુણુથી લેકરૂપ અનાજમાં એ હરિશેખર વરસાદના જેવું કામ કરતા હતા, મતલબ વરસાદ જેમ વરસીને દાણાને ઘણું વધારી મૂકે છે તેમ તે અથએને દાનથી નવાજી દેતો હતો અને પિતાના મિત્રરૂપ કમળવનમાં તેણે સૂર્ય જેવું કામ કર્યું હતું એટલે સૂર્ય જેમ કમળવનને નવપલ્લવ
૧ પલકારે એટલે (૧) નિમેષ અને (૨) કટાક્ષ. એ બે શ્લેષમાં અર્થ સમજ.
૨ અંબર શબ્દ અહીં મૂળમાં વાપર્યો છે તે શ્લેષ છે; (૧) આકાશ અને (૨) પોશાક,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
