Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 6 7 8

SR No.: 002146
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1926
Total Pages: 676
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Karma, & Literature
File Size: 15 MB

Page 499

પ્રકરણ ૬]
કાર્યસાધક કારણસમાજ.
૧૯૧૩
“ નામની ઘણી સુંદર નગરી છે. એમાં દરરોજ આનંદ આનંદ જ થયા “ કરે છે, એ આનંદમાં વચ્ચે વચ્ચે જરા પણ અંતર કે અગવડ “ પડતી નથી. એ નગરી ઘણી જ સુંદર છે, અત્યંત આકર્ષક છે, મહુ “ મનેાહર છે, વ્યાધિ આધિ ઉપાધિથી રહિત છે. એ નગરીના સુસ્થિત “નામના મહારાજા છેઃ એ અનંત મહાવીર્ય ( શક્તિ)થી ભરપૂર છે, “ સર્વ હકીકત જાણનાર છે, સર્વ મામા દેખનાર છે અને અનંત “ આનંદથી ભરપૂર છે. એ નગરીના તે પરમેશ્વર છે. એ મહારાજા “ આખા જગતના પ્રભુ હાઇને આ દુનિયામાં પ્રાણીઓ જે કાંઇ “ સુંદર અસુંદર કામ કરે છે તે સર્વનાં તેઓશ્રી ( સુસ્થિતમહારાજ ) “ પરમ કારણ છે. એ મહારાજા અનેક છતાં મહાન સૂરિવા એને “ એક રૂપે કથન કરે છે. કલ્પનામાં કે ચિંતવનમાં પણ આવી ረ ન શકે તેટલી તેની શક્તિ હોવાને લીધે મહાન આચાર્યાં એને પર“ માત્માના નામથી પણ ઓળખે છે. એ પરમાત્મા યુદ્ધ છે, એ જ “ બ્રહ્મા છે, એ જ વિષ્ણુ છે, એ જ મહેશ્વર છે, એ જ નિઃશરીરી છે, “ એ જ જિનેશ્વર છે અને એમને તત્ત્વષ્ટા મહાત્મા તે જ નામે ઓળખે “ છે.. . એ પરમાત્મા તારી કાર્યપરંપરા પોતાની ઇચ્છાથી કરતા નથી “ કારણ કે એ તે વીતરાગ છે તેથી એમને રાગ નથી, દ્વેષ નથી અને “ તેથી તે કોઇ પણ પ્રકારની ઇચ્છા વગરના છે. કોઇ કાર્ય ઇચ્છા વગર થાય “ નહિ અને ઇચ્છા હોય ત્યાં રાગ દ્વેષ હોવા જ જોઇએ અને એ બન્ને “ પરમાત્મા વીતરાગમાં છે જ નહિ અને છતાં તારી સર્વ પ્રકારની કાર્ય
એ સર્વજ્ઞ, સર્વદર્શી, અનંતવીર્યવાન છે, ઉપયેાગના ભેાક્તા છે અને સ્વરૂપે સચ્ચિદાનંદ રૂપ છે. એ પર આ વિશેષણા છે. પ્રથમ પ્રસ્તાવમાં સુસ્થિત મહારા આવ્યા હતા તે આ જ છે.
૨ અનેકઃ અનંત સિદ્ધ થવા છે, સ્વરૂપે એક છે, જ્ઞાનદર્શને સરખા છે તેથી એકરૂપે કહ્યા છે. આ ભેટાભેદ અથવા દ્વૈતાદ્વૈતવાદ થયા.
૩ પરમાત્મા પરમેશ્વર, સિદ્ધાત્મા, પરમદશાપ્રાપ્તના આ સર્વ વિશેષણા છે. પણ એને માટે પરમેશ્વર-પ્રભુ વિગેરે શબ્દો ખાસ હેતુસર વાપર્યાં છે. સૃષ્ટિકર્તૃત્વને સવાલ વિચારતાં એ વાત બેસી જશે.
૪ ભક્તામરમાં બુદ્ધત્વમેવ વાળા ૨૫ મે। શ્લાક તથા હરીભદ્રસૂરિનું પ્રથમ મહાદેવાષ્ટક આ બાબત બહુ સ્પષ્ટ રીતે બતાવે છે. અહીં આ હકીકત બતાવવાને આશય એ છે કે સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરવાનું, જાળવવાનું, નાશ કરવાનું બ્રહ્મા વિષ્ણુ મહેશ્વરનું કાર્ય, ઉપદેશ દેવાનું યુદ્ધ ભગવાનનું કાર્ય વિગેરે સર્વ કાર્ય આ પરમાત્મા કરે છે. એ કાર્ય કેવી રીતે કરે છે તે તેમની સિદ્ધ આજ્ઞાઓને અંગે આચળ તુરતમાં જ જણાઇ આવશે. આખી યુક્તિ મનન કરીને વિચારવા યેાગ્ય છે.