________________
૧૮૬૬
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [પ્રસ્તાવ ૮ આ બનાવ જોઈને રાજાને બહુ શોક થે, અત્યંત ખેદ થયે
અને તે દિવસ એને એક વર્ષ જેવો લાગે. જેમ રાજાનો શોક. તેમ કરતાં આખરે રાત પડી. રાજ્યના નિયમ પ્રમાણે
દરરોજ રાત્રીની સંધ્યા વખતે રાજસભા મળતી હતી તેમાં પણ રાજા હાજર થયા નહિ. રાજા પથારીમાં ઉધું મુખ કરીને પડી રહ્યા, લગભગ નિદ્રા વિના જ આખી રાત પસાર થઈ, પથારીમાં આમતેમ પછાડા માર્યા, મનમાં ચિંતા ચાલુ રહી, આખરે મન ઉપર ઘણે ભાર થતાં છેક મળસ્કે રાજાને જરા ઉઘ આવી ગઈ.
ઉંઘમાં રાજાને સ્વમું આવ્યું. રાજા જાણે જાતે જ . હોય તેમ તેણે તે વખતે ચાર મનુષ્યને જોયા?'
તેમાં બે પુરૂષ હતાં અને બે સ્ત્રીઓ હતી. તેઓ એ મહારાજા કનકેદારને પૂછયું મહારાજ કનેકેદર ! ઉષે છે કે જાગો છો?” રાજાએ જવાબમાં કહ્યું “જાગું છું. એટલે તે ચારે મનુષ્યો એક સાથે બોલ્યાં “જે એમ છે તે સાંભળે. તમે દીલગીરિ છોડી દો. અમે મદનમંજરી માટે પ્રથમથી જ વર શોધી રાખે છે, તે જ તેને વર થશે. માટે હવે તમે મદનમંજરી માટે બીજા વરની શોધ કરશો જ નહિ. વિદ્યાધર રાજાઓને દ્વેષી બનાવ્યા તે પણ અમારું જ કામ છે. અમે એને બીજા વરને આપવા નહિ દઈએ.” આટલું બેલીને એ ચારે મનુ અદશ્ય થઈ ગયા. એ વખતે પ્રભાતની નોબતનો ગડગડાટ થયે. રાજા જાગ્રત થયે.
મનમાં હર્ષપૂર્વક સ્વમના અર્થને વિચાર કર્યો. તે વખતે કાળનિવેદકે જણાવ્યું -
પ્રભાત,
उदच्छन्नेष भो लोकाः! भास्करः कथयत्यलम् । मा कृट्वं चित्तसन्तापं, मा हर्ष मा च विक्लवम् । यथैवानादिसिद्धोऽयमस्माकं भो दिने दिने; उदयादिक्रमः सर्वस्तथा वोऽपि भवे भवे ॥ “અહો લેકે! આ ઊગતે સૂર્ય સર્વને કહી જણાવે છે કે “તમે કઈ ચિતના સંતાપ કરશે નહિ, હર્ષમાં આવી
“જશો નહિ, અને ગભરાટ પણ કરશે નહિ. જેવી રીતે ૧ આ ચાર પુરૂ કેણુ છે તેને ખુલાસો આગળ થશે. જુઓ આ મસ્તાવનું પ્રકરણ પાંચમું.
૨ ગમે તેવો હતો માણસ હમેશા આવો જ જવાબ આપે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
