Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 6 7 8

SR No.: 002146
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1926
Total Pages: 676
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Karma, & Literature
File Size: 15 MB

Page 332

૧૭૪૬
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. પ્રસ્તાવ ૭ “દુઓથી ભરેલો છે અને મોક્ષ પિતાના સ્વરૂપમાં રહેવા જેવું છે અને “તે જ માત્ર અનેક સુખોથી ભરપૂર છે. માટે સુખ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છાથી તારે બહાર નીકળવાની જરૂર નથી; બહાર તો સંસાર છે અને ત્યાં દુઃખ જ છે; તારે તે આત્મામાં રહેવું–સ્થાન કરવું અને બાહ્ય ભ્રમ બિલકુલ છોડી દેવા એ જ એગ્ય છે. સુખ તો ખરેખરૂં આત્મઅવસ્થાનમાં જ તને મળે તેમ છે. જે, આત્મામાં અવસ્થાન કરીશ તે તને આ જન્મમાં પણ ઘણું સુખ મળશે અને જે બહાર નીકળીશ તે આ ભવમાં પણ તને ઘણું દુઃખ પડશે એ વાત તું બરાબર લક્ષ્યમાં રાખજે. કારણ કે
" सर्व दुःखं परायत्तं सर्वमात्मवशं सुखम् ।
"बहिश्च ते पराधीनं स्वाधीनं सुखमात्मनि ॥
જેટલે અંશે પરવશપણું હોય છે, જેને માટે પારકા ઉપર “આધાર રાખવો પડતો હોય છે તે સર્વ દુઃખ જ સમજવું અને જેટલું પિતાના તાબામાં હોય, પોતાને કબજે હોય તે સર્વ સુખ સમજવું. “હવે બહાર જવું તે તારે પરાધીન છે અને પિતાનામાં રહેવું તે સ્વા“ધીન છે. એટલા માટે બહાર નીકળવામાં (પરપ્રવેશમાં) દુઃખ છે ૮ અને આમ અવસ્થાનમાં આનંદ છે. વળી તે ચિત્ત ! આત્માની “બહાર રહેલી કોઈ પણ વસ્તુ તને વહાલી લાગતી હોય તે તે સંબં“ધમાં તને કહેવું જોઈએ કે તે સર્વ વસ્તુઓ નાશ પામે તેવી છે, દુ:ખ આપનારી છે, આત્મસ્વભાવથી જુદી છે અને મેલ કચરાથી ભરેલી છે. તે ચિત્ત ! એવી વસ્તુઓ સારૂં તું શા માટે નકામે કલેશ કરે છે? અને શા માટે આત્માને મૂકીને આવી રીતે વારંવાર “રખડ્યા કરે છે? તું વિચાર કરો કે આત્માની બહાર જે કઈ સુંદર “વસ્તુ હોત તે દુઃખમાંથી તેનું નિવારણ કરવાને રસ્તો પણ હેત;
અને તે ચિત્ત! એવો તે કઈ રસ્તો હોય એમ જણાતું નથી. ભેગ રૂપ ભયંકર અંગારાઓ જ્યારે તને બાળતા હોય છે ત્યારે આનંદસ્વરૂપ આત્મામાં તેનું નિવારણ (અટકાવ) થાય છે પણ તેમ થાય છે ત્યારે તું ફેગટ ફ્લેશ કરે છે; પરંતુ તેમ ન કરતાં તે ચિત્ત ! અનંત દર્શન જ્ઞાન વીર્ય અને આનંદથી ભરેલા આત્મામાં અવસ્થાન કરીને “તું શીધ્ર નિરાકળ થા. આ સ્થાન (આત્મામાં અવસ્થાન) પર કાયમ રહેવાથી ભગ રૂ૫ ચીકાશ ઓછી થતી જાય છે અને તેથી ચોંટેલી રજ અવશ્ય ખરતી જાય છે એમાં જરા પણ શંકા જેવું નથી. ત્યાર પછી તે વિચાર કર કે તારા શરીર પર જે ભયંકર ઘારાએ પડે છે તે માત્ર અત્યંત ખરાબ વાસનાથી ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ