________________
પ્રકરણ ૧૫] ૬. વરિષ્ઠ રાજ્ય.
૧૬૨૫ એ વરિષ્ઠ રાજા સર્વ પ્રાણુઓની આંખો ઠારે તેવા હતા, સર્વને
આનંદ આપે તેવા હતા, મહાસુખ આપનાર નિવૃતિનિવૃત્તિ નગ. નગરીને માર્ગ બતાવનાર હતા અને અનેક લોકોને રીએ પ્રયાણ. એ નગરીએ પહોંચાડી દેતા હતા.
આવા પ્રકારનું અતિ સુંદર રાજ્ય કરતાં આખરે એ મહાપ્રતાપી સુંદર વરિષ્ઠરાજા પોતે પણ નિવૃતિનગરીએ તે જ રસ્તે પહોંચી ગયા. અગાઉના પ્રકરણમાં ઉત્તમરાજાએ શત્રુઓને ઘાત કર્યો વિગેરે સંબંધી જે વિસ્તારથી હેવાલ કહ્યો છે તે આમના સંબંધમાં પણ બરાઅર તે જ પ્રમાણે સમજી લે. હવે જે પેલી દૃષ્ટિ દેવી હતી તેણે પિતાની શક્તિનો ઉપયોગ તે
વરિષ્ટ ઉપર સારી રીતે કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ દષ્ટિદેવીનું અને તે પણ તદ્દન નકામી થઈ ગઈ, કાંઈ કરી ન શકી કિંચિતરત્વ. અને આખરે તદ્દન ઠેકાણે આવી ગઈ. વરિષ્ઠરાજાએ
એને તદ્દન ઉપગ વગરની બનાવી દીધી, વળી એ પિતાના મદદ કરનાર બંધુઓથી વિખુટી પડી ગઈ, તદ્દન શક્તિ વગરની થઈ ગઈ અને આખરે સર્વથા મૂઢ થઈને નાશ પામી ગઈ. એવી રીતે સર્વ પ્રકારે કતકૃત્ય થઈને એ મહારાજા તદ્દન શાંત હોઇ કે પણ પ્રકારની બાધા પીડા વગર અને સંપૂર્ણ આનંદમાં મગ્ન થઈ નિ
૧૩. સમજ વગર કે ખોટા આગ્રહથી દર્શન ઉપર મેહ તે-દર્શનમેહમિથ્યાત્વ.
૧૪. મુઢપણું, સમજણને-સ્વરૂપ જ્ઞાનને અભાવ તે-અજ્ઞાન. ૧૫. ઉંઘ આવવી -નિદ્રા. ૧૬. ત્યાગ કરવો તે પચ્ચખ્ખાણ. તે ન લઈ શકવા તે અપ્રત્યાખ્યાન–અવિરતિ. ૧૭. સુખનાં સાધને મેળવવામાં વૃદ્ધિ તે-રાગ. ૧૮. પૂર્વ દુઃખનું સ્મરણ અથવા તેનાં સાધન ઉપર ક્રોધ તે-દ્વેષ.
આ અઢારે દોષ વરિષ્ઠરાજામાં નહોતા એમ કહેવાને અત્ર આશય છે. આ અઢારે દો એટલા વિસ્તૃત છે કે એમાં આખી દુનિયાના સર્વ દે સમાઈ જાય છે અને જ્યારે તેને સર્વથા ત્યાગ થઈ ગયા હોય ત્યારે પ્રાણી અસાધારણ મનુથની ગણનામાં આવે છે તેમાં કાંઈ પણ નવાઈ નથી.
૧ પોતે જે માર્ગને સર્વને ઉપદેશ આપતા હતા તે જ રસ્તે પોતે પણ ચાલીને મોક્ષે ગયા.
૨ જુઓ ૫. ૧૬૦૯-૧૦,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
