Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 6 7 8

SR No.: 002146
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1926
Total Pages: 676
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Karma, & Literature
File Size: 15 MB

Page 150

૧૫૬૪
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. પ્રસ્તાવ ૬ છે અને તેને પિતાને સ્વામી ગણ તેની સાથે કામ લે છે અને તેની સાથે સલુકાઈથી વર્તે છે. આ કારણને લઈને સંસારીજીવના મહારાજ્યમાં પણ એ કર્મપરિણુમ રાજા સલાહ લેવાને ઠેકાણે છે, વડીલ તરીકે ગણુય છે અને ચારિત્રરાજ તેને માન આપીને ચાલે છે.'
હવે એ ચોરેને ઉપરી મહામે છે તે તો પિતાના બાહુબળના અભિમાનથી સંસારીજીવને કે ચારિત્રરાજને કે તેના આખા લકરના બળને એક તરખલા જેટલાં પણ ગણતો નથી અને માત્ર પિતાના જોર ઉપર મુસ્તકીમ રહે છે, બીજાની મગદૂર શી છે કે પિતાના રાજ્યમાં માથું પણ મારી શકે એમ મક્કમપણે માનનારે છે. આથી બને છે એમ કે પેલે સંસારીજી મહારાજા જ્યાં સુધી પોતાનું રાજ્ય છે એમ જાણો પણ ન હોય, પિતાની પાસે મહા બળવાન ચતુરંગ સેના છે એ વાત તેના સ્થાનમાં પણ ન હોય, પોતાની પાસે અખૂટ દેલતને ખજાને અને જમીન છે એમ તેના લક્ષ્યમાં પણ ન હોય અને પોતામાં સત્તા અને પરમેશ્વરપણું છે એમ તેના કળવામાં પણ ન હોય, ત્યાં સુધી તેવા અવસરનો લાભ લઈને પિતાની સાથેના પિતાના પક્ષના મેટા ચેરના ટોળાના નાયક તરીકે સંસારીજીવના ભગવટાની આખી જમીન પર તે આક્રમણ કરે છે, તેને ઘેરે ઘાલે છે, સર્વ નગર ગામ અને ખાણ વિગેરે પિતાના તાબામાં લઈ લે છે, મરજીમાં આવે તેમ વિલાસ કરે છે, સંસારીજીવને તદ્દન નિર્માલ્યા બનાવી દે છે, તેના આખા બળને હતું ન હતું કરી નાખે છે અને સંસારીજીવના મહારાજ્યને પોતે જ જાણે સ્વામી હોય, પિતે જ જાણે રાજા હોય અને આખી મિલ્કત પોતાની જ હોય તેમ સર્વને પોતે જાતે જ પચાવી પડે છે. કેઈ વખતે સંસારીજીવને પિતાનું રાજ્ય
જડી આવે છે, તેને માલૂમ પડે છે કે આ તો પિવિગ્રહારૂઢ અવ- તાનું રાજ્ય પારકા પચાવી પાડ્યા છે, ત્યારે તેને પિતાના સ્થામાં હારજીત. બળને કાંઈક ખ્યાલ થાય છે, પોતાની દોલત તેના
ઓળખવામાં આવે છે, પિતાનું સ્વરૂપ સહજ સમ
૧ કર્મ તે બન્ને પ્રકારનાં હોય છે અને જીવ જ્યાં સુધી સંસારી છે ત્યાં સુધી શબ્દ માર્ગપ્રયાણ માટે પણ તેને શુભ કર્મની જરૂર પડે છે. આથી કર્મપરિણમને ચારિત્રરાજના વહીવટમાં પણ સુંદર સ્થાન છે. મહામહ પણ કર્મ વગર ચલાવી શકતા નથી તેથી ત્યાં પણ તેને સ્થાન છે, છતાં કર્મપરિણામ જાતે તે બેસી જ રહે છે. કર્મપરિણામની આ યોજના બહુ યેગ્ય, સુંદર અને બુદ્ધિને અસર કરનારી છે.