________________
પ્રકરણ ૫] નિમિત્તશાસ્ત્ર-હરિમજરી સંબંધ.
૧૫૨૧ દાખલા તરીકે રાજધાનીનું શહેર-પાયા વિગેરેની) ચિંતવના ચાલે છે એમ જાણવું અને જે પ્રથમ આયમાં ધૂમ્ર હસ્તી કે ખર આય આવે તે ધાતુનું ચિંતવન થાય છે એમ જાણવું. હવે અહીં પ્રથમ
દવજા” આય આવેલી હોવાથી મયૂરમંજરી કેઈ પણ જીવ સંબંધી વિચાર કરી રહી છે એમ જણાય છે. વળી એનો કાળ અને વેળા વિગેરે જોતાં મારા જોવામાં એમ આવે છે કે એ જીવ તે પુરૂષ છે અને તે પણ રાજપુત્ર છે અને તેનું નામ હરિ છે. હવે અહીં આય જોવામાં ધૂમ્ર ઉપર ખર આય આવેલ છે તેથી અવશ્ય લાભ થશે, કારણ કે નિમિત્તશાસ્ત્રમાં એમ કહ્યું છે કે વિજા ઉપર જે ખર આય આવે તો તે સ્થાન કરી આપે છે, ધૂમ્ર ઉપર જે ખર આય આવી હોય તો જરૂર લાભ આપે છે, જે સિંહ ઉપર ખર આય આવી હોય તે નાશ કરે છે. બાકીની કંઈ પણ આય ઉપર ખર આય આવી હોય તો મધ્યમ પ્રકારનું ફળ આપે છે.
હવે એ લાભ કેટલા વખતમાં થશે એમ તમારે પ્રશ્ન હતો તેના સંબંધમાં જણાવવાનું કે એ લાભ મારા જેવા પ્રમાણે આજે જ થવો જોઈએ, કારણ કે ત્રીજામાં વાયસ આય આવી છે. એને માટે નિમિત્તશાસ્ત્રમાં એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે વિજા અથવા હસ્તી આય જે ત્રીજા પાદમાં આવે તો વરસ દહાડે તેનું ફળ મળે છે, વૃષભ અથવા સિંહ આય આવે તો એક મહિને તેનું ફળ બેસે છે, શ્વાન અથવા ખર આય આવે તે પખવાડિયામાં તેનું ફળ બેસે છે અને જે ધૂમ્ર અથવા વાયસ આય આવે તો એક દિવસમાં ફળ મળે છે.”
સમાગમની સરળતા, શિખરિણુની ચતુરતા.
તાપસીની કાર્યદક્ષતા, “ભાઈ ! દેવીએ મારી વાત સાંભળી એટલે એના મનમાં જે ચિંતા થઈ હતી તે દૂર થઈ ગઈ, તેને મારી વાત ઉપર ભરોસો આવ્યો અને પિતાને જમાઈ તદ્દન નજીકમાં જ છે, તેની સાથે પુત્રીનો સંબંધ થાય તો તે તેને ઘણું પસંદ હોવાથી તે (દેવી શિખરિણી) મારે પગે પડી અને બેલવા લાગી કે “ભગવતિ ! તમે મારા ઉપર મોટી
૧ અહીં ધૂમ્ર ઉપર ખર આય આવી નથી પણ વજા ઉપર આવી છે અને તે શુકનશાસ્ત્ર પ્રમાણે લાભ આપે છે. (મૂળ ધૂમ્ર શબ્દ છે અને પ્રતમાં પણ તેમ જ છે તેથી ઉપર પ્રમાણે અર્થે કર્યો છે. મારી સમજણ પ્રમાણે અહીં ધૂઝ બદલે હવા જોઈએ.)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
