Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 1 2 3

SR No.: 002144
Original Sutra Author: N/A
Author: Motichand Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Publication Year: 1921
Total Pages: 737
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Karma, & Literature
File Size: 15 MB

Page 712

પ્રકરણ ૩૨ ]
ત્રણ કુંટું.
૬૭૧
“ થતા નથી, તે નિરંતર પ્રાણીનું હિત કરવામાં તત્પર રહે છે, તે “ કોઇ વખત છુપાઇ જાય છે અને કોઇ વખત બહાર પ્રગટપણે નીકળી “ આવે છે—તેવા તેના સ્વભાવ છે, તે અંતરંગમાં રહે છે અને પ્રાણીને “ તે મોક્ષપ્રાપ્તિ કરાવી આપે તેવી શક્તિવાળું છે, તેનું કારણ એ છે “ કે તે પેાતાની પ્રકૃતિથી જ પ્રાણીને ઊંચે' લઈ જાય છે.
• ત્યાર પછી ક્રોધ માન વિગેરે બીજું કુટુંબ પ્રાણીના સંબંધમાં “ કહેવામાં આવ્યું તે તદ્દન અસ્વાભાવિક છે, પરંતુ કમનસીબે હકી“ ત એવી બને છે કે વસ્તુસ્વરૂપ નહિ સમજનાર પ્રાણી તેને જાણે “ પોતાનું સ્વાભાવિક કુટુંબ હોય તેમ માનીને તેના ઉપર ઘણા જ “ પ્રેમ રાખે છે; આ બીજા પ્રકારનું ( ક્રોધ માન રાગ દ્વેષ રૂપ ) કુટુંબ “ અભવ્યાના સબંધમાં અનાદિકાળથી છે અને તેના છેડો તેને કદિ
(C
પણ આવે તેમ નથી તેથી અનંત છે. કેટલાક ભવ્ય પ્રાણીઓને “ ( આસન્નસિદ્ધિ થાને ) તે અનાદિકાળથી છે પણ તેને છેડો “ નજીકમાં આવે તેવા સ્વભાવવાળુ હોય છે; એ કુટુંબ કોઇ પણ અ“ પવાદ વગર એકાંતે પ્રાણીનું ઘણું જ અહિત કરનાર છે, પ્રથમ કું“ બની પેઠે તે પણ કોઇ વખત છુપાઇ જાય અને કોઇ વખત બહાર “ નીકળી પડે તેવા સ્વભાવવાળુ છે અને અંતરંગમાં રહે છે; પ્રાણીને “ જેટલા બને તેટલા સંસારવૃદ્ધિને લાભ કરાવી સંસારને વધારી આપવા તે તેના ધમ છે, કારણ પ્રાણીને ઊંચકીને ઉપરથી નીચે « (ઊંધા) પટકવા એ તેને સ્વભાવ છે.
*
“ ત્યાર પછી પ્રાણીનું ત્રીજું કુટુંબ જે ઉપર કહેવામાં આવ્યું તે “ તેા તદ્દન દેખીતી રીતે જ અસ્વભાવિક છે, તે તા થાડા વખત પહેલાં · શરૂ થયેલું ડાય છે અને થાડા વખત પછી તેની સાથેના સંબંધને “ છેડા આવનાર ાય છે અને તેથી તેનું અસ્તિત્વ તદ્દન અસ્થિર “ હોય છે, તે કાઇ પણ રીતે ચાસ કે સ્થિર રહી શકતું નથી; ભવ્ય પ્રાણીને કાઇ વખત તે કુટુંબ હિત કરે છે અને કોઇ વખત અહિત
૧ ઉચ્ચતમાં ઉચ્ચ ભાવમા, આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં.
૨ સર્વ ભવ્યા મેાક્ષ જવાના નથી, જેમને સામગ્રીના સાવજ થવાને નથી, એવા અભવ્યની કાઢે વળગેલાને જાતિભવ્ય કહેવામાં આવે છે. આથી અહી ઉંટલાક ભવ્ય' એવા શબ્દ વાપર્યો છે.
૩ આ ત્રીજા કુટુંબમાં પ્રાણીનું શરીર મામાપ તથા સગાસંબંધી અને કુટુંબી અન્ય માણસાના સમાવેશ થાય છે. તેમાં તેા ધટવધ થયા કરે છે અને મરણ વખતે સંબંધનો એક્દમ છેડા આવે છે.