________________
૬૧૬
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા.
[પ્રસ્તાવ ૩
તેને વિચાર થયો કે અહા ! આ નંદિવર્ધનનું વર્તન તેા ભારે ગાટાળીયું જણાય છે! એમ કેમ થયું હશે ! એ નંદિવર્ધન સુંદર છે, ઉત્તમ કુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા છે, મહા શૂરવીર છે, ભણેલા ગણેલા છે, મહારથી છે, છતાં તે મારા આનંદમાં જરા પણ વધારો કરતા નથી, કારણ કે હિંસાદેવીએ એની સાથે આલિંગન કર્યું છે અને વેશ્વાનરના પ્રેમમાં એ પડ્યો છે, તેથી ખીજા પ્રાણીઓને નિરંતર હેરાન કર્યાં કરે છે અને ધર્મથી તા દૂરના દૂર થતા જાય છે; પરંતુ મારો એ અંધુ છે તેથી મારે તેની ઉપેક્ષા કરવી ઉચિત નથી. તેના હિતનું વચન તેને કહું અને તે પ્રમાણે જો તે વર્તન કરે તે તેનું બહુ સારૂં થાય; પણ વખત છે ને એકલા કહેવાથી એ મારી શિખામણ માન્ય ન કરે, માટે મારે એને જે કાંઇ કહેવું તે પિતાશ્રીની સમક્ષ જ કહેવું જેથી તે કાંઇ નહિ તેા પિતાશ્રીની લજ્જા ખાતર પણ સીધે રસ્તે આવી જશે. માટે પિતાશ્રીની સમક્ષ તેને એવી રીતે કહું કે જેને પરિણામે તે હિંસા અને વૈશ્વાનરને ત્યાગ કરી ગુણુના આદર કરે.
રાજસભામાં નંદિવર્ધન.
કનકરશેખરના યેાગ્ય વિચાર.
ક્રોધથી છરી ખેંચી કાઢવી; અવગણના અને તિરસ્કાર.
કનકશેખરે ત્યાર પછી પાતાના પિતા મહારાજા કનકચૂડને એ વાત જણાવી દીધી. ત્યાર પછી એક દિવસ હું રાજ સભામાં ગયા. કનકચૂડ રાજાએ વખત જોઇને મારાં વખાણ કર્યાં. તે વખતે કનકશેખર માલ્યા “ પિતાજી ! આપ કહેા છે તેમ સર્વ રીતે સ્વરૂપથી તે આ નંદિવર્ધન ભાઇ વખાણુને યોગ્ય છે; માત્ર તેના સુંદર રૂપમાં મને તા એક જ વાતનેા વાંધા લાગે છે અને તે એ છે કે તે સજ્જન યુરૂપે નિંદા કરે તેવાઓની સેાખત કરે છે” મહારાજા કનકચૂડે પૂછ્યું “ વળી એવી તે કેાની કુસેાખત તેને લાગેલી છે?” તેના જવામમાં કનકશેખરે કહ્યું “ તાત ! સ્વરૂપથી એકંદરે સર્વ પ્રકારના ઉપતાપને ઉત્પન્ન કરનાર અનેક અનર્થાંના હેતુભૂત એક વૈશ્વાનર નામને તેને મિત્ર છે. વળી મેં એમ પણ સાંભળ્યું છે કે આખી દુનિયાને મોટા ત્રાસ ઉત્પન્ન કરનાર અને મોટું પાપ અંધાવનાર હિંસા નામની અંતરંગ પત્ની સાથે પણ તેને ઘણા સંબંધ છે. આ બન્નેની સાથે તે
૧ શ્લેષ છે. સ્વરૂપ-તેનું પેાતાનું આત્મિક રૂપ અને વાસ્તવિક ખાદ્ય રૂપ
નકરશેખરની
સાચી શિખામણ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
