________________
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. [ પ્રસ્તાવ ૩ છે. અરેરે ! હું એક તો મારા હૃદયનાથ પ્રેમમૂર્તિના વિરહથી બળી ગયેલી છું અને વળી મારા સ્નેહી સંબંધીઓ માને છેતરે છે! આવી મંદભાગ્યવાળી સ્ત્રીએ જીવતર ધારણ કરવાનું શું પ્રજન છે? આપ વનદેવતાઓની કૃપાથી હું એટલું માગું છું કે આવતા ભવમાં પણ એ જ હૃદયનાથ મારા પતિ થાઓ !!” આ પ્રમાણે બેલતી તે કનકમંજરી એક રાફડા ઉપર ચઢી અને વાંસના ઝાડ સાથે દોરડુ બાંધ્યું. અને તેની ઉપર પિતાની ડેકને બાંધીને લટકાવી, પછી જેવું પિતાનું શરીર લટકાવવા જાય છે ત્યાં તો “અરે સુંદરિ ! સાહસ કર નહિ” એમ બાલતે હું તેની પાસે પહોંચી ગયો અને ડાબા હાથથી તેની કેડને ભાગ પકડીને તેના પડતા શરીરને મેં થોભાવી રાખ્યું અને જમણું હાથે છરીવડે પાસ તોડી નાંખ્યો. મારી વહાલીને પછી મેં પવન
નાંખે અને તેને જ્યારે જરા આશ્વાસન મળ્યું કનકમિંજરીને ત્યારે હું બોલ્યો “અરે દેવિ! આવું અઘટિત શું જીવિત દાન. આદરી બેઠાં છે? આ મનુષ્ય તમારે આધીન છે,
માટે સર્વ પ્રકારના કલેશ દુઃખ કે વિષાદ છેડી દે.”
આખરે દંપતી મેળાપ, યોગ્ય લજજા અને પ્રેમ,
આશ્વાસન અને શાંતિ, તે વખતે કનકમંજરીની આંખે કાંઈક મીંચાતી અને કાંઈક ચપળ મારા જેવામાં આવી. તે મારા સામું જોઈ રહી હતી અને તેનું સ્વરૂપ જોઈએ તો જાણે તે અનેક પ્રકારના રસને એક સાથે અનુભવતી હોય, અને જાણે મહારાજ કામદેવનાં ચિહ્નો વ્યક્ત કરતી હોય તેવું લાગતું હતું અને એકંદર તેનું સ્વરૂપ એવું અગાધ જણાતું હતું કે જાણે કવિઓથી વાણીવડે તેનું વર્ણન થવું અશક્ય હતું. પોતે તદ્દન એકલી હોવાથી કાંઈક તેને બીક લાગતી હતી
અને તે જ પુરૂષ છે એવા વિચારથી તેને આનંદ અનેક રસમાં થતો હત; એ અહીં આવી જગોએ પિતાની અવગાહન. મેળે કેવી રીતે આવી પહોંચ્યા હશે તે બાબતની
તેના મનમાં શંકા થયા કરતી હતી; એ ઘણું સ્વરૂપવાન છે એ વિચારથી તેના મનમાં જરા ગભરાટ થતો હતો; પોતે જ ચાલી ચલવીને અહીં આવી પહોંચી હતી તે વિચારથી તેના મનમાં
૧ અનેક પ્રકારના રસને અહેવાલ આની પછીના વાક્યમાં જોઈ શકાશે. કેટલા રસ મિશ્ર થાય છે તે ખાસ વિચારવા જેવું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
