________________
૧૦૮
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા થા.
અપ્રમાદયંત્ર અને ભાવદીક્ષાને સંબંધ. મનીષીના દીક્ષા લેવાના પરિણામ. ભગવાનને જવાબ અને નિરધાર.
આચાર્ય મહારાજ પ્રખેાધનરતિ આ પ્રમાણે રાજાને ઉપદેશ આપી રહ્યા હતા તે વખતે ભગવાનના વચન રૂપ પવનથી કર્મરૂપ કાને બાળી નાખે તેવા શુભપરિણામ રૂપ અગ્નિ મનીષીના મનમાં વધારે સળગ્યા, પોતાની ઉન્નતિ કરવાના વિચારો વધારે દૃઢ થયા; પણ ભગવાને અગાઉ દીક્ષા લેવાની વાત કહી અને પછવાડે અપ્રમાદયંત્રની વાત કરી તે બન્નેને સંબંધ તે બરાબર સમજ્યા નહિ, તેથી પેાતાના સંદેહ પૂછવા સારૂ હાથ જોડીને તેણે ભગવાનને આ પ્રમાણે વિજ્ઞપ્તિ કરી “ ભગવન્ ! આપે પ્રથમ એમ કહ્યું કે ભાવદીક્ષા લેવાથી આત્મબળના ઘણા વધારે થાય છે અને તેથી પુરૂષનું ઉત્કૃષ્ટપણું સધાય છે અને છેવટે આપે દુષ્ટ અંતરંગ લોકોને દાબી દેવાને સમર્થ અને પેાતાના વીર્યપર આધાર રાખતું અપ્રમાયંત્ર ખતાવ્યું– ત્યારે એ ભાવદીક્ષા અને અપ્રમાદયંત્ર એ તેમાં અરસ્પરસ શે તફાવત છે તે જણાવવા કૃપા કરે.”
[ પ્રસ્તાવ ૩
આચાર્ય—“ તે બન્નેમાં જરા પણ તફાવત નથી, માત્ર શબ્દનેાજ ભેદ છે. ટુંકામાં કહીએ તે અપ્રમાયંત્ર એજ ભગવાનના મતની ભાવદીક્ષા સમજવી,”
મનીષી— જે એમજ હોય તેા ભગવન્ ! હું તે ભાવદીક્ષાને ચોગ્ય હાઉ તા મને તે જરૂર આપવા કૃપા કરો.”
*
આચાર્ય- તું તેને સર્વ પ્રકારે યોગ્ય છે; તને તે સર્વ પ્રકારે અવશ્ય આપવામાં આવશે.”
Jain Education International
મનીષી સાથે શત્રુમર્દન રાજાની ઓળખાણ, અંતર્ગ રાજ્યને અંગે રાજાની નવી ચિંતા. ગૃહસ્થ ધર્મની ઓળખાણ અને નિર્ણય.
શત્રુમર્દન—“ ભગવન્ ! મેં અનેક મોટી લડાઇમાં સાહસ કરી મેટા પરાક્રમી તરીકે નામ મેળવ્યું છે તેવાને આપની પાસેથી સાંભળેલા અપ્રમાદયંત્રની હકીકત સાંભળીને તેનું અનુષ્ઠાન કરવાની મુશ્કેલીથી મનમાં ધ્રુજ ઉત્પન્ન થાય છે! ત્યારે આ મહાત્મા કોણ છે?
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
