Page Text
________________
પ્રકરણ ૧૨]
ચાર પ્રકારના પુરૂષા.
૪૮
સ્વરૂપ પદ્માનુપૂર્ણાંથી' અમને હાલ અતાવ્યું તે સંબંધમાં મારે આપુ. શ્રીને એટલું પૂછવાનું છે કે એ જાદા જાદા પ્રકારના સ્વરૂપ) પ્રાણીઓ પાતાની પ્રકૃતિથીજ એવા હાય છે કે એ પ્રાણીએ નું એવા પ્રકારનું સ્વરૂપ કરનાર કોઇ બીજું કારણ છે તે આપણી સમજાવે છ
આચાર્ય મહામંત્રી ! સાંભળ. પ્રાણીઓનું એવું જૂદા જૂદા પ્રકારનું સ્વરૂપ થાય છે તે તેઓની પ્રકૃતિથી થતું નથી પણ કારણને લઈને થાય છે. એ ચાર વિભાગમાં જે પ્રથમ ઉત્કૃષ્ટતમ વિભાગના પ્રાણીએ કહ્યા તે ઉત્કૃષ્ટ ( ઉત્તમ ) વિભાગના પ્રાણીઓ કરતાં એક મામતમાંજ જૂદા પડી શકે છે અને તે બાબત એ છે કે તેને ( ઉત્કૃષ્ટતમ વિભાગવાળા પ્રાણીઓને ) પેાતાનું કાર્ય સિદ્ધ થઇ ચૂકેલું હાય છે. બાકી ઉત્કૃષ્ટતમ અને ઉત્તમ વર્ગના પ્રાણીઓ વચ્ચે વસ્તુત: કાંઇ ભેદ નથી. ઉત્તમ વર્ગના પ્રાણીએ મનુષ્ય ભવ પ્રાપ્ત કરી, ભત્રસ્વરૂપ જાણી, મોક્ષમાર્ગ આળખી તેનું સેવન કરે છે અને તે વડે કર્માળને કાપી નાખી, સ્પર્શેદ્રિયને ત્યાગ કરી, મેાક્ષ પામે છે ત્યારે તેજ ઉત્કૃષ્ટ મનુષ્યાને ઉત્કૃષ્ટતમ વર્ગના પ્રાણીએ કહેવામાં આવે છે. ત્યાર પછી એ વર્ગના પ્રાણીઓની સ્થિતિ સ્વાભાવિક રીતેજ મોક્ષમાં થાય છે. આ અવસ્થાની અપેક્ષાએ જોઇએ. તે તેને ઉત્પન્ન કરનાર કોઇ નથી; તેટલા માટે ઉત્કૃષ્ટતમ વિભાગના પ્રાણીઓના કાઇ માતા પિતા હાતા નથી. બાકી સંસારમાં રહેલા પેલા જઘન્ય, મ મ અને ઉત્કૃષ્ટ વર્ગના પ્રાણીએ તેવા પ્રકારનાં પેાતાનાં વિચિત્ર કર્મોને લીધે થાય છે, તેથી તેઓને ઉત્પન્ન કરનાર તેના પિતા તરીકે કમન લાસ રાજા ગણાય છે. એ કર્મ ત્રણ પ્રકારનાં હોય છે: શુભ, અશુભ ( અકુશળ ) અને સામાન્ય પ્રકારનાં. તેમાં જે કર્મપદ્ધતિ શુભ હાવા-પી સુંદર લાગે તે શુભસુન્દરી રૂપ માતા મનુષ્યવર્ગમાં ઉત્કૃષ્ટ વર્ગના લેાકેાને જન્મ આપે છે; જે કર્મપદ્ધતિ અકુશળ (અશુભ ) હોવાથી અસુંદર–ખરામ લાગે તે અકુશળમાળા રૂપ માતા મનુષ્ય વર્ગમાં જઘન્ય વર્ગના પુત્રોને જન્મ આપે છે અને જે કર્મપદ્ધતિ શુભ અ શુભ મિશ્રિત હાવાથી સામાન્ય રૂપવાળી છે તે સામાન્યરૂપા માતા મધ્યમ વર્ગના પ્રાણીઓને મનુષ્ય તરીકે જન્મ આપે છે. ”
S
-
૧ પદ્માનુપૂર્વી ઉલટા ક્રમમાં એટલે પ્રથમ ઉત્કૃષ્ટતમ વર્ગના પ્રાણીનું અને છેવટે જધન્ય વર્ગના પ્રાણીનું સ્વરૂપ.
Jain Education International
૨ અહીં બેં. રે.. એ. સેા. વાળા નવા ખાસ ભાગનું પૃ. ૩૦૧ શરૂ થાય છે, ર
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002144 |
| Book Title | Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 1 2 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal Kapadia |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 737 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Karma, & Literature |
| File Size | 15 MB |