________________
૪૧૬
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. [પ્રસ્તાવ ૩ અડ હશે એ જે અકટિલાને વહેમ પડી જશે તે પછી તે પણ મને ભજશે નહિ-મારી સાથે આનંદ ભેગવશે નહિ અને તેના વગર અહીંથી ચાલ્યા જવું તે તે નકામું અને અનર્થ કરનારું થાય. તેટલા માટે બીજા કેઈની ઈર્ષ્યા-અદેખાઈ ન કરતાં અહીં રહેવું અને વખત કાઢ એજ વાત વધારે ઠીક લાગે છે.” વિચક્ષણાએ પણ એજ વિચાર કર્યો કે અહો ! આતો મુગ્ધ
કુમારનું રૂપ લઈને મારા પતિ કાળજ્ઞ વ્યંતર જ વિલાસી આવ્યા જણાય છે! એના સિવાય બીજો કેણ એવી વિચક્ષણ, રીતે અહીં આવે? અરેરે ! એમનાં દેખતાં હું પર
પુરુષની સાથે કેવી રીતે રહી શકે? આવા વિચારથી વિચક્ષણના મનમાં ઘણું શરમ આવી. વળી પોતાની દેખતાં પિતાનો પતિ અન્ય સ્ત્રી સાથે સંબંધ કરે છે તે જોઈને તેને ઈર્ષ્યા પણ ઘણી આવી. અહો ! આવા સંયોગોમાં અહીં રહેવું તે કેવી રીતે બની શકે એ તેને ખ્યાલ આવવા માં પણ હવે ત્યાંથી ચાલ્યા જવાથી પણ શું અર્થસિદ્ધિ થાય એવી તેના મનમાં ઘુંચ આવવા લાગી. હવે તે અહીં રહેવા સિવાય બીજો કોઈ ઉપાય જ નથી એ વિચાર કરીને બીજો કોઈ રસ્તો ન સુજવાથી પિતાના મનને ગમે તેમ કરી ધીરજ દેતી તે પણ ત્યાં જ રહી ગઈ. હવે તે બન્નેએ (કાળ અને વિચક્ષણુએ) વૈક્રિય રૂપ બતાવવું બંધ કર્યું, ( નવી વિક્રિયા બતાવવી બંધ કરી,) એક બીજા પર ઈર્ષા કરવી મૂકી દીધી, દેવતાની માયાથી મનુષ્યનાં સર્વ ધર્મો બજાવવાનું જારી રાખ્યું અને દરેક બે બે આકારમાં દેખાતાં અને બેને ભેગવતાં કાળા અને વિચક્ષણે ત્યાં લાંબે વખત એજ સ્થિતિમાં રહ્યાં.'
૧ કાળજ્ઞ વખત જાણનાર છે. વિચક્ષણું ડાહી છે. કુમાર હજી મુગ્ધ છે, રૂચિવંત થયો છે, પણ સંપૂર્ણ સન્મુખ થયો નથી, તેથી તેને વખતોવખત બેવડું રૂપ ધારણ કરવું પડે છે, સંસારના ભાગે ભેગવે છે અને વલી વખત આવતાં પ્રસંગ શેાધી તેમાંથી નીકળી જવાની રાહ જુએ છે. કુમારની સ્ત્રી પણ કપટ વગરની-અકુટિલા છે. એ નાની વાર્તાનું રહસ્ય ખાસ વિચારીને લક્ષ્યમાં લેવા યોગ્ય છે. આ વાર્તામાં ઘણું ઊંડા ભાવે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
