________________
પ્રકરણ ૪]
સ્પર્શનમૂળશુદ્ધિ
३८७
સાથે મિથ્યાઅભિનિવેશ વિગેરે અનેક થા બહાર નીકળી પડતા જણાયા; તે રથની આગળ ભાટ લોકો મોટેથી બિરૂદાવળી ખાલી ચાફ્રાનું માહાત્મ્ય વધારતા હતા; તે રથામાં લૌથ ( લાલુપતા-મૃદ્ધિ ) વિગેરે અનેક રાજાએ બેઠા હતા; ત્યાંથી વળી આગળ જોઉં છું તેા પોતાના ગર્જરવથી દિશાઓને ગજાવી નાખનાર મમત્વ વિગેરે હાથીઓ રાજમાર્ગે નીકળતા દેખાયા. બીજી બાજુએ દ્વેષારવથી-ખોંખારાથી દિશાઓને અહેરી કરી મૂકતા અજ્ઞાન વિગેરે ઘોડાએ ચાલતા દેખાયા; વળી તેની પાછળ રયાહ્ાના ગુમાનથી ચાલતા અને હાથમાં નાના પ્રકારનાં આયુધાને ધારણ કરતા ચાપલ્ય વિગેરે પાયદળ લશ્કરના અસંખ્ય માણસે જણાયા. તે વખતે કામદેવના પ્રયાણને સૂચવનાર ઢોલ તાંસાના અનેક શબ્દો સંભળાયા. તુરતજ જાણે ખરવા ( તીક્ષ્ણ પવન ) થી પ્રેરાઇને વાદળાંઓ ચઢી આવ્યાં હોય તેમ કામદેવની ધ્વજાઓથી ભરપૂર અને પ્રેમના નખરાં, શંખના ધ્વનિ અને રણશીંગડાના અવાજથી ચારે દિશાને અવાજમય કરી દેતું મોટું લશ્કર એકઠું થવા લાગ્યું.
રાજસચિત્તમાં કાળાહળ.
ઉપર વર્ણવ્યું તેવું મોટું લશ્કર ોઇને હું મનમાં વિચાર કરવા લાગ્યો કે આ તે શું કાઇ મોટા રાજા અહાર ફરવા નીકળી પડ્યો છે કે છે શું? જો તે રાજા હાય તા તેને આવી રીતે બહાર ફરવા જવાનું કારણ શું હશે ? આવી રીતે હું મનમાં વિચાર કરતા હતા તેવામાં મેં વિષયાભિલાષ મંત્રીના સંબંધી વિપાક નામના એક પુરુષને જોયા. તે પરિણામે ઘણા કર્કશ કઠોર, પેાતાના સ્વરૂપથી સંસારની વિચિત્રતા બતાવનાર, અજ્ઞાની માણસાને પણ બેધ આપનાર, વિવેકી પ્રાણીઓને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરનાર અને વિવેક વગરના પ્રાણીઆને પેાતાનું જરા પણ સ્વરૂપ સમજવા નહિ દેનાર હોય એવા મને તે તેના દેખાવ ઉપરથી લાગ્યા. મેં તેની સાથે મીઠી મીઠી વાત કર વાની શરૂઆત કરી તેને પૂછ્યું · ભાઇ ! આ રાજા અત્યારે પ્રયાણ કરે છે તેનું કારણ જાણવાનું મને કુતૂહળ થયું તેથી તે આપ જાણતા હો તેા કહો. ' વિપાકે કહ્યું · ભાઇ ! જો એમજ છે તે હું
*
વિપાક સાથે
વાતચીત.
૧ સાચાને ખેાટું-ખેાટાને સાચું મનાવનાર અજ્ઞાન.
૨ વિપાકઃ કર્મનું ફળ, કર્મના ભેાગવટો તેનું રૂપક બતાવનાર. આ વિષા
ની હકીકત સમજવા ચેાગ્ય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
