________________
પ્રકરણ ૨]
ક્ષાન્તિકુમારી. તરતજ રાજાની સામું નીચું મુખ કરી નમન કર્યું ત્યારે રાજાએ તેને કહ્યું “આર્ય મતિધન ! તમે આ સર્વ સાંભળ્યું?”
મતિધન–“હા મહારાજ ! મેં સર્વ હકીકત બરાબર સાંભળી.”
રાજા–જુઓ ! નંદિવર્ધન કુમારમાં મોટા માણસને વેગ્ય અનેક ગુણો છે તે સર્વે તેના પાપી મિત્ર વૈશ્વાનરના સંબંધથી દોષવાળા થયા છે અને ફળ વગરના થયા છે. એ હકીકત બહુ સંતાપ કરનારી અને ઉદ્વેગ કરનારી થઈ પડી છે. તેટલા માટે આર્ય! તમે જાઓ, બોલવાની–વાતચીત કરવાની કળામાં અતિ કુશળ હોય તેવા આપણા મુખ્ય અમલદારેને ચિત્તસૌંદર્ય નગરે મેકલે, તે દેશમાં ન મળી શકતી હોય તેવી નજરાણુની વસ્તુઓ એકઠી કરીને તેઓને સેપે, સંબંધ કરવા અને વધારવા યોગ્ય મધુર અને વિવેકનાં વચનો તેઓને બરાબર શીખવે અને તેઓની મારફત શુભ પરિણામ મહારાજા પાસે તેની ક્ષતિ પુત્રીનું આપણું કુમાર માટે માગું કરે.”
મતિધન–“જેવો મહારાજાશ્રીને હુકમ.”
આ પ્રમાણે જવાબ આપી મતિધન મંત્રી બહાર જવાની તૈયારી કરતો હતો તેવામાં જિનમતજ્ઞ નિમિત્તિયાયે કહ્યું “આવા પ્રકારના આરંભની જરૂર નથી. એ ચિત્તસૌંદર્ય નગરે એવી રીતે જઈ શકાય તેવું નથી.”
પદ્મરાજા–“આર્ય! એમ કેમ?
જિનમતજ્ઞ–“નગર, રાજ, ભાર્યા, પુત્ર, મિત્ર વિગેરે આ લેકની સર્વ વસ્તુઓ બે પ્રકારની છે –અંતરંગ અને બહિરંગ. આમાંની જે બહિરંગ વસ્તુઓ છે તેમાં તમારા જેવાનું ગમનાગમન (જવું આવવું ) થઈ શકે છે અને આજ્ઞા (હુકમ) ચાલી શકે છે એટલે કે
તમે પોતે ત્યાં જઈ શકે છે અથવા બીજાને જવાની અંતરંગ અને આજ્ઞા આપી શકે છે, પણ અંતરંગ વસ્તુઓના સંબંબહિરંગ ધમાં તેમ બની શકતું નથી. ઉપર ચિત્તસૌંદર્ય નગર
કહ્યું, તેમાં ચિત્ત પરિણામ રાજા બતાવ્યો, તેની નિપ્રકમ્પતા રાણું બતાવી અને તેની પુત્રી ક્ષાન્તિ જણાવી તે સર્વ અંતરંગ છે. એટલા માટે ત્યાં દૂતને-એલચીને એકલો તે યોગ્ય નથી, ત્યાં તમારે દૂત જઇ શકતો નથી.
રાજા–“ ત્યાં જવાને ત્યારે કે શક્તિમાન છે અને ત્યાં કેન હુકમ ચાલે છે?”
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
