________________
૩૨૨
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. [ પ્રસ્તાવ ૨ ધારણ કરતાં મને જોઈને ભવિતવ્યતા આનંદ પામતી હતી. વળી એક બીજી ગોળી આપીને મને જળનું રૂપ લેવરાવીને મારી સ્ત્રી
ભવિતવ્યતા માયા દેવી સાથે હસતી, મને દુઃખ ભવિતવ્યતા ભગવતે જોઈ આનંદ પામતી અને વધારે દુઃખ અને માયા દેવી. દેતી તે દેવીને કહે છે કે “હે માયા દેવી! તારે
ઉન્માપદેશ પતિ છે તેથી તું બહુ અભિમાન કરે છે, પણ આ મારા પતિનું સામર્થ્ય તે જ ! મારો પતિ જે ભૂખે હોય અને તેને પીડા થતી જગો પર મૂક્યો હોય તો તે ચોંટી પડીને પોતાની શક્તિથી સર્વ લેહીને ચુસી લે છે; વળી મારા પતિની ત્યાગ શક્તિ પણ કાંઈ જેવી તેવી નથી તે પણ તું ! જે કંઈ તેને હાથમાં ધારણ કરીને દબાવે છે તેને તે સર્વ લેહીનું દાન કરી દે છે.” હે અગૃહીતસંકેતા! આવી રીતે મારી સ્ત્રીના હાથથી હું દુઃખ પામત હતો, તેમાં પણ જ્યારે તે આવું આવું બોલીને મારી મશ્કરી કરતી હતી ત્યારે તો હું બેવડે દુ:ખી થતો હતો. વળી એક બીજી ગોળી આપીને મને મેટા દરિયામાં તેણે શંખ બનાવ્યો અને જ્યારે શંખ વગાડવાવાળાએ મને લઈને છિન્નભિન્ન કર્યો ત્યારે દુઃખથી મને રડતો જોઈને તે ઘણે આનંદ પામી. જુદા જુદા રૂપમાં મારી સ્ત્રી સાથે તે પાડામાં રહેતાં અને અનેક પ્રકારનાં દુઃખ સહન કરતાં અસંખ્યાત કાળ ચાલ્યો ગયો.
બીજો પાડે-ત્રિકરણ. પિતાની મરજી આવે તેમ કરનારી ભવિતવ્યતાએ વળી એક દિવસ મને બીજી ગોળી આપી. આ ગોળીના પ્રભાવથી વિકલાક્ષનિવાસ નગરના બીજા પાડામાં મને લઈ જવામાં આવ્યો. ત્યાં આઠ
૧ વર્ચસ શબ્દનો અર્થ શુક, વીર્ય અને વિષ્ટા થાય છે. એમાં ઉત્પન્ન થનાર જ બે ઇંદ્રિયવાળા હોય છે.
૨ ત્યાગ-દાન અને તજી દેવાની શક્તિ. મશ્કરી વ્યંગ્ય છે તે વિચારવા યોગ્ય છે.
૩ જળઃ આ જળનું વર્ણન છે. જળને સ્વભાવ લોહી ચુસવાને અને દાબવાથી તે કાઢી નાખવાનો છે. વ્યંગ્યમાં મશ્કરી છે.
૪ છિન્નશંખઃ શંખને વાગે તે કરવા માટે તેમાંથી માંસ વિગેરે કાઢી નાખવામાં આવે છે તેને શંખને છિન્ન કર્યો છે એમ કહેવાય છે.
૫ ગમનાગમનઃ અન્ય ગતિમાં ગયા વગર બેઈદ્રિય જીવો તેજ ગતિમાં અસંખ્ય કાળ સુધી જન્મ મરણ કર્યા કરે. બીજી ગતિમાં એક વાર જઈ આવ્યા પછી ફરીવાર તેટલોજ કાળ તે ગતિમાં રહે તો વાંધો નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
