Page Text
________________
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા.
[ પ્રસ્તાવ ૧
મેળવવી, તેને કેવી રીતે વધારવી, તેનું કેવી રીતે સંરક્ષણ કરવું તે ખાખતના નિરંતર વિચાર કર્યાં કરે છે, જેને પરિણામે તે મહા આકરાં આઠે કર્મારૂપ નહિ ઇચ્છવા યોગ્ય ઘણે કાળે પણ ખપે નહીં તેવું અને ન પચી શકે તેવું ભાતું બાંધી લે છે અને તેવું અપથ્ય ભાજન ખાવાથી તેના રાગ વિગેરે વ્યાધિએ બહુ વધી જાય છે; એમ એ સર્વ અનુભવે છે છતાં પણ તે સર્વ વ્યાધિનું કારણ શું છે તેની તપાસ કરવામાં વિપરીત બુદ્ધિવાળા હાવાથી ઉલટા અપથ્ય વધારે ખાય છે અને સચ્ચારિત્રરૂપ પરમાન્ન-અતિ સુંદર, પચે તેવું અને દુ:ખ માત્રના નાશ કરે તેવું સુંદર ભાજન ચાખતા નથી અને તેવી રીતે અનંત પુગળપરાવર્ત સુધી અરઘટ્ટઘટ્ટી યંત્રના ન્યાયથી સર્વ ઉત્પત્તિસ્થાનામાં રખડ્યા કરે છે, ભટક્યા કરે છે, ફર્યા કરે છે. હવે આગળ તે દરિદ્રીના સંબંધમાં શું બન્યું તે અત્ર કહેવામાં આવે છે.
૮૪
સુસ્થિત મહારાજા. સ્વકર્મવિવર દ્વારપાળ, ધર્મભેાધકર મંત્રી.
Jain Education International
તે નગરમાં સ્વભાવથી સર્વ પ્રાણી
તરફ અત્યંત પ્રેમાળ વૃત્તિ
૧ર.
૨ આ કથાને વિષય ત્રણ કાળના છે, તેથી ક્રિયાપદના કાળના છૂંદા જૂદા પ્રયેગા આ કથામાં કહેવામાં આવ્યા છે તેનેા આશય એક સરખાજ છે એમ સમજી લેવું. વ્યાકરણવેત્તાઓ કહે છે કે વિવક્ષાનુસારેન હ્રાપ્રવૃત્તિઃ એટલે કહેનારની ઇચ્છા પ્રમાણે કારકની પ્રવૃત્તિ થાય છે અને કારક પ્રમાણે કાળની પ્રવૃત્તિ થાય છે. તેએ સ્પષ્ટ રીતે કહે છે કે કારની પેઠે કાળ પણ એક સ્વ રૂપવાળી વસ્તુમાં તે વસ્તુની સ્થિતિના ફેરફારથી જૂદા જૂદા પ્રકારના કહેવામાં આવે છે એમ અમે તેયેલ છે અને તે અમને અભીષ્ટ છે. એને દાખલેા બતાવતાં તેમા કહે છે કે પાટલીપુરથી શરૂ થતા આ માર્ગમાં એક કુÀા હતા, હાતા હવા, થયેા, થરો, હરો વિગેરે કાળનાં રૂપા એકજ કુવા માટે છે, તાપણુ તે માટે જૂદી જૂદી વિવક્ષા થઇ રાકે છે અને તે સર્વ ઉચિત છે. ભાષાન્તરમાં આ મુશ્કેલી મને વારંવાર જણાઇ છે. ભૂત અને વર્તમાન કાળના પ્રયાગ કરવામાં ઘણી વખત અગવડ લાગે છે અને તેને ખુલાસેા ઉપર પ્રમાણે છે. ત્રણ કાળ (ભત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન )ને લગતી આ વાર્તા ઢાવાથી જ્યાં અનુકૂળ પડે ત્યાં કથાને અનુરૂપ કા ળના પ્રયાગ કર્યો છે. આ બાબતમાં અત્ર રેલે ખુલાસા સુજ્ઞ વાંચનાર વિચારી જો તે હકીકતને મુદ્દો અને થાયરીર કાળપ્રયાગનું કારણ બરાબર બતાવી માપરો. શા. ક,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002144 |
| Book Title | Upmitibhav Prapancha Katha Vivaran Prastav 1 2 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motichand Girdharlal Kapadia |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 737 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Karma, & Literature |
| File Size | 15 MB |