________________
ત્યાં તો વિગતવાર વર્ણન કરીને દવા માગીએ છીએ. જ્યારે સંતો પાસે જઈને આપણે રોગ છુપાવીએ છીએ.
આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે, આપણી ભાષા આપણા રોગોને, આપણી બદીઓને ઢાંકવાનું એક સાધન બની ગઈ છે.
થોડા દિવસ પહેલાં પ્રવચન આપવા સાબરમતી જેલમાં ગયો હતો. ત્યાં કેદીઓને કહ્યું હતું કે, તમે દીવાલ પાછળના કેદીઓ છો, જ્યારે અમે સમાજના અને અમારી વૃત્તિઓના એમ બેવડા કેદીઓ છીએ, કારણ કે, વૃત્તિઓએ અમને કેદમાં પૂર્યા છે; અમે એની બહાર નીકળી શકતા નથી..અને, સમાજના સકંજામાંથી સારો ને સાચો માણસ હોય તોપણ નૈતિક હિમતના અભાવે સારું કામ કરતાં “દુનિયા શું કહેશે” એ વાતથી ડરતો હોય છે. એટલે દુનિયા પર આપણે જીવીએ છીએ અને દુનિયાની ખાતર, ન કરવાનું પણ આપણે કરીએ છીએ.
પરિણામ એ આવે છે કે, પેલા કેદીઓની મુક્તિ મોડામાં મોડી વિસ વર્ષે તો પૂરી થાય છે; જ્યારે આપણી મુક્તિ તો જીવનભરમાં કદી નથી થતી. સમગ્ર જીવન સુધી વૃત્તિઓનાં અને સાથે સાથે સમાજનાં અયોગ્ય બંધનોના જ ગુલામ થઈને એમાં જકડાઈને આપણે પડ્યા રહીએ છીએ.
એટલે શિષ્ય વક્કો હિ . ? એ પહેલો પ્રશ્ન પૂછ્યો.
ગુરુદેવ ઉત્તર આપ્યો : ચો વિષયાનુરી – જે વિષયોમાં રાગી – તેમાં બંધાયેલો છે તે.
તમને કોણે બાંધી રાખ્યા છે ? – વિષયે. વિષયને છોડો તો તમે મુક્ત છો. સગવડોએ માણસને બાંધી રાખ્યો છે. માણસ માને છે કે હું સગવડને તાબે કરી બેઠો છું, મારી પાસે વધારે સાધનો છે. પણ એ ભૂલી જાય છે કે સાધનોએ એને પરાધીન બનાવ્યો છે. એ છૂટવા ધારે તોય છૂટી શકે એમ નથી. એને તો સગવડો જોઈએ. એ હોય તો જીવી શકાય.
પરિણામ એ આવે છે કે સવારે છ વાગ્યે ઊઠીને જવું હોય તો BedTea (બેડ-ટી) એને રોકી રાખે છે – ચા પીધા પછી જ પથારીમાંથી બહાર નીકળી શકાય. આવી જેને આદત હોય, તે સવારમાં “બેડ-ટી' વગર જાત્રાએ જવા, પ્રવાસમાં જવા કે અન્ય કામ પ્રસંગે જવા વહેલી સવારે તૈયાર થવા માગે તોય કેવી રીતે થઈ શકે ?
બેડ-ટી’ વગર એના ટાંટિયામાં તાકાત નથી આવતી.
કેટલાય માણસો પોતાની મોટર વગર બહાર જઈ શકતા નથી. એનો મોભો (Status) એને ભાડાની બસમાં બેસતાં રોકે છે, અને તેથી પોતાની ગાડી
જીવન-માંગલ્ય જ ૩૯ For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org