________________
ભાવનગરની કૉલેજના એ પ્રોફેસર હતા. વિદેશ જઈને સારી ડિગ્રીઓ પણ મેળવી હતી.
એમનો જીવ જુદા રંગે રંગાયેલો હતો. ઉંમર થતાં એ નિવૃત્ત થયા. એમને થયું, શબ્દજ્ઞાન તો બહુ થઈ ગયું. હવે તો અનુભવજ્ઞાન મેળવવું છે. પોતાનો પુત્ર પણ સારી પાયરી પર હતો, એને બોલાવીને કહ્યું, “સંસારના ઢસરડા બહુ કર્યા, હવે મારે આત્મ-આરામ મેળવવો છે. શબ્દજ્ઞાન ખૂબ મેળવ્યું, હવે અનુભવજ્ઞાન મેળવવું છે, એટલે મકાનના કંપાઉન્ડમાં થોડીક જગ્યા જુદી કાઢી આપ. ત્યાં હું રહીશ અને રોજ તારા ઘેર આવીને ભિક્ષા માગી જઈશ, ને આત્માના અનુભવમાં રમ્યા કરીશ.”
આ રીતે બાર વર્ષ એમણે જીવનસાધના કરી.
એક વખત હું બોટાદ હતો ત્યારે એ ગંભીર માંદગીમાં પટકાયા. એમનો પુત્ર મને એમની પાસે બોલાવી ગયો.
હું તેમની પાસે બેઠો. એમની આંખો બંધ હતી. માંદગી ગંભીર હતી, વેદના અસહ્ય હતી, છતાં એમનું મુખ મલક્યા કરે.
હું તો જોઈ જ રહ્યો.
આવી બીમારી, આટલી વેદના છે, છતાં મુખ પર આવો મલકાટ ! એ જીવન-સાધકની સિદ્ધિ જોઈ મેં ધન્યવાદ આપ્યા.
વાત નીકળતાં પુત્રે કહ્યું, “છેલ્લાં બાર વર્ષથી પિતાજી એકલા હસતા હોય છે. રોજ બપોરે મારા બારણા આગળ આવી મારી પત્ની પાસે ‘ભિક્ષાં દેહી'ની ટહેલ નાખે છે, ને પછી આખો દિવસ અધ્યયન, ચિંતન અને સ્મરણ કર્યા કરે છે.
આપણે પણ આવા આનંદમય બનવું જોઈશે.
મનની ભૂમિકા બદલો તો અહીં પણ વૈકુંઠનો આનંદ મેળવી શકાય. શબ્દાનંદ, શ્રદ્ધાનંદ ને અનુભવાનંદ પછીની ભૂમિકા છે પરમાનંદ. આ પરમાનંદ એ જ બ્રહ્માનંદ, એ જ પૂર્ણાનંદ.
આત્મા તો જ્ઞાનનો પૂર્ણકુંભ છે, ને તેથી જ એ આનંદનો અમૃતકુંભ
પણ છે.
પૂર્ણ આનંદનો અમૃતકુંભ હૈયાની ભીતરમાં હોવા છતાંય, જુઓ તો ખરા, આનંદ શોધવા માટે માનવી બહાર ફાંફાં મારે છે !
રાજ્યના ધનભંડારની ચાવી ભંડારીને સોંપી દઈ પોતે પ્રમાદ સેવનારા અને પોતાને જોઈતી વસ્તુ મેળવવા માટે ભંડારીની પૂંઠે પૂંઠે ફરનારા રાજકુમારના જેવી આપણા આત્માની કથા છે.
Jain Education International
૩૦ * જીવન-માંગલ્ય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org