Page Text
________________
આ વાત અરીસામાં મોટું જોતાં વિચારી શકો તો ધર્મનું પહેલું પગથિયું ચહ્યા છો એમ સમજજો. ધર્મ શું છે ? મંદિર ગયા, સામાયિક કર્યું એ જ શું ધર્મ છે ? એ બધું છે. પણ કોને માટે છે ? મૂળ વરરાજા કોણ ? લોકો જાનને જમાડે છે પણ વરરાજાના સગપણે જમાડે છે.
આપણી બધી પ્રવૃત્તિઓ, સંબંધો, નામ, સ્થાન કોને લીધે છે ? આપણને દેખાય છે તે દેખાય છે પણ દેખવું જોઈએ તે નથી દેખાતું. શરીર દેખાય છે પણ અરૂપી આત્મા દેખાતો નથી. જે દેખાતો નથી તે દેખાય ત્યારે તેનું નામ સમ્યક્ત્વ. જે દેખાતું નથી તેના ઉપર આ બધું દેખાતું ઊભું છે.
મકાનનો પાયો દેખાય નહિ પણ આ મકાન પાયા ઉપર ઊભું છે. સંસારમાં પાયો કોણ છે ? આત્મા છે. આપણને આત્માનો વિચાર નથી આવતો. ચોવીસે કલાક જે શરીર દેખાય છે તેના વિચાર આવે છે, પણ જે નથી દેખાતું તેનો વિચાર કલાક માટે પણ નથી આવતો.
સ્વાધ્યાય એટલે શું ? સ્વનો અભ્યાસ કરવો તે સ્વાધ્યાય. આ વિચાર નહિ કર્યો હોય તો આ બધા વિચાર ધૂળ બરાબર છે.
અહીં સહુ ભલે વાહવાહ કરે, પણ આત્મા માટે થોડું પણ નહિ કર્યું હોય તો અહીંથી ગયો એટલે પત્તાનો મહેલ બેસી જશે. વૈભવ, સંપત્તિ – એ બધું પોતાના પુદ્ગલમાંથી ઊભી કરેલી બાજી છે. નીચેનું પાનું ખસી ગયું, આત્મા ગયો – એટલે આખો મહેલ નીચે આવવાનો.
એટલે જ ચિંતકો કહે છે કે તું થોડીક વાર બેસીને તારો વિચાર કર. તેં જે મહેલ ઊભો કર્યો એમાં તારી અવસ્થા શી છે ?
આ જાગૃતિ ભરત ચક્રવર્તીને આવી. સ્નાન કરીને મહેલના દર્પણખંડમાં આવ્યા. દર્પણની સામે ઊભા ઊભા વિચારે છે. એમને થયું કે હું કોણ છું ? આ બધું કોને માટે ? હું ક્યાં છું ? વિચાર કરતાં કરતાં પોતાનામાં ડૂબકી મારી તો નિરંજન અવસ્થામાં આવ્યા.
પરિસંવાદમાં આ વિચારણા ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે વિચારણા ઉત્પન્ન થાય ત્યારે જ રસ્તો જડે છે. જ્યાં સુધી વલોણું થાય નહિ ત્યાં સુધી માખણ મળે નહિ. વલોણામાં વલોવાવું પડે, હાથ ચીકણા પણ થાય ત્યાર પછી જ માખણ મળે. જેમ જેમ વિચારતા જાઓ, જેમ જેમ મંથન કરતા જાઓ, તેમ તેમ તમારા સ્વરૂપનું તમને દર્શન થશે.
શાસ્ત્રો કહે છે કે તું આનંદમય છો. પણ માણસને લાગે છે કે હું આજે દુઃખમય છું. આ વિરોધનું મૂળ શોધો, કારણ કે આત્માને જડની સાથે ભાગીદારી થઈ છે અને ભાગીદારીનું દુઃખ એનું દુઃખ થઈ ગયું છે.
૨૦૬ ક જીવન-માંગલ્યા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002142 |
| Book Title | Jivan Mangalya |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chitrabhanu |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 314 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & History |
| File Size | 11 MB |