________________
અત્યાર સુધી રોગ હતો એ ખબર નહોતી. હવે ખબર પડી કે રોગ છે. રોગની જાણ થઈ એ મોટામાં મોટો ફાયદો છે.
જે લોકો માળા ગણતા નથી, ધ્યાન ધરતા નથી, એમને માટે મારું મન ભમે છે”, એ વિચાર કરવાનો અવકાશ પણ ક્યાં છે ? પણ જે કરે તેને હવે ખબર પડી કે મન ભમે છે. Something is wrong – કાંઈક ખોટું છે; કાંઈક માંદગી છે, મનની આ માંદગીનું જ્ઞાન થયું એ જ સામાયિકનું ફળ છે.
જેટલા ધંધા વધારે એટલી જ ચિંતા વધારે. જેટલા મગજનાં ખાનાં એટલી તરંગની ચાવીઓ. ચાવીઓ બહુ તો મૂંઝવણ બહુ. એ મૂંઝવણ ઓછી કરવા ખાનાં ઓછાં કરવાનાં છે. મન ક્યાં દોડે છે ? ખાનાં હોય ત્યાં દોડે, વસ્તુ વિના વિચાર ન આવે. તમને એવો વિચાર કદી આવે કે સસલાનાં શિંગડાં કેવાં છે ? નહિ જ આવે, કારણ કે જે દુનિયા ઉપર અસ્તિત્વ ધરાવે છે અને જેની સાથે મન જોડાયેલું છે એ જ ધ્યાન અવસ્થામાં પણ આવ્યા કરતું હોય છે. અંદરના પરમતત્ત્વને ઢાંકનાર આ તરંગો છે અને ઉઘાડનાર નિસ્તરંગ અવસ્થા છે. ધ્યાનથી એ જોવાનું છે કે અંદર તરંગો કેમ ઊભા થયા ? એ તરંગો આપણા મૂળ સ્વરૂપને કેમ આવૃત કરે છે ? ધર્મક્રિયા કરતી વખતે નકામો વિચાર આવે તો ધર્મક્રિયા ન છોડો, પણ જે કારણથી એ વિચાર આવ્યો તે કારણને દૂર કરો.
જડનું આવરણ ઘણું જ સ્થળ છે. એ આત્માની સૂક્ષ્મ સમજને આવરી લે છે. સારામાં સારા ધર્માચાર્યો પણ હું કોણ' તે ભૂલી ગયા છે. હું કોણ ? આ નામ દઈને બોલાવે છે તે ? તમે રહો છો એ મકાનના માલિક તે ? ડિગ્રીઓથી ઓળખાવે છે તે ? એ તો બધો ભાર છે, ઉપાધિ છે. જે ડાહ્યો છે તે આત્મા ઉપર આ બધો ભાર નહિ વધારે. નામને ઓછું કરવાનું છે.
આજે બધાં નામ વધારવા બેઠાં છે. એક ભાઈને નામ દઈને ન બોલાવ્યો તો એને ઓછું લાગ્યું. તે પછી ડિગ્રી, ઇલ્કાબ અને પદવી જોઈએ. આપણી બધી રમણતા દેહપ્રધાન છે, ભૌતિક છે. ભૌતિકતા તો અનંતકાળથી છે પણ એથી આત્માનો શો ઉદ્ધાર થયો ? આધ્યાત્મિકતા પ્રગટે તો જ ઉદય થાય.
પ્રભુનું શરણું લઈને કહો કે દરેક જીવ કર્મને લીધે મારી સાથે જોડાયેલો છે, કર્મ લઈને આવ્યો છે. એમનું સારું થાય કે ખરાબ થાય એમાં હું તો માત્ર નિમિત્ત જ છું. તકદીર નહિ હોય તો આપેલું ચાલ્યું જશે અને તકદીર હોય તો ન આપ્યું હોય છતાં મળી જશે. નિમિત્ત માત્ર રહો, ઉપાધિઓનો ભાર ન લો.
૨૦૪ * જીવન-માંગલ્યા For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org