Jivan Mangalya

SR No.: 002142
Original Sutra Author: N/A
Author: Chitrabhanu
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad
Publication Year: 2008
Total Pages: 314
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 11 MB

Page 185

પહેલો પ્રકાર બતાવ્યો કે તું કોણ છે ? ષ્વિવાનંવ પૂŌન. તુ સત્ વત્ અને આનંદ્રથી પૂર્ણ છે.
તું સત્ છે. તારી શાશ્વત સત્તામાં તું ૨હેવાનો છે. મરવાનો જ નથી. આ જુઓ. જૈન ધર્મમાંથી મરવાની વાત જ નીકળી ગઈ. સાચો જૈન કોણ ? જે મરવામાં માનતો નથી. જ્યારે ઘરમાં એક માણસનો વિયોગ થાય તો કહે : ‘પાછા થયા.' એટલે અમારું ઘર મૂકીને બીજે ઠેકાણે ગયા. એટલે જૈનકુળમાં મરણ નહિ, શોક નહિ, કાળાં કપડાં નહિ, પ્રવચન સાંભળવાનું બંધ નહિ, અને ખૂણા પાળવાના પણ નહિ,
જેવી રીતે આવ્યો છે તેવી રીતે ગયો છે. ‘કીધા વિના આવ્યા હતા અને કીધા વિના ગયા', આ વાત જેટલી સમજાય એટલો માનવી શોકરહિત થાય. અજ્ઞાની રોજ માથાં ફૂટે, કકળાટ કરે પણ આમ કરવાથી જે ગયેલું છે એ થોડું જ પાછું આવવાનું છે ? મમતાની જડો ઊંડી શા માટે નાખવી કે જેથી જીવન એક યાત્રાને બદલે સંતાપ બને ?
મેં એવાં કુટુંબો પણ જોયાં છે કે જેમાં મરતી વખતે કહે, “જુઓ, હું જાઉં છું. મારી પાછળ આંસુ પાડશો નહિ, બને તો પ્રાર્થના કરજો; મારી પાછળ રડશો નહિ, બને તો ધર્મ કરજો; મારી પાછળ ખૂણામાં ભરાઈને બેસશો નહિ, ને બને તો યાત્રાએ જજો.” આમ વિદાયને યાત્રા માની જનારા માણસો પણ છે.
તમે દીકરાને બહારગામ મોકલો છો. કોઈ પૂછે તો કહો છો કે પાંચ વર્ષે આવશે. ઘરે આવીને શું કરો છો ? એમ માનો છો ન કે બહારગામ બેઠો છે, ભણે છે. આમાં પણ એ જ સમજ કેળવવાની છે. બહારગામ ગયો છે, વિશ્વમાંથી બીજે ક્યાંય ગયો નથી. જેવી રીતે સ્વજન પરદેશ ગયા છે એ સમજ છે, પણ દેહ છોડીને એ પરદેશ ગયા છે એવી સમજ આવવાની નથી. જ્ઞાનીને આ સમજ હોય છે. લોકો સમજે છે એના કરતાં જ્ઞાનીઓ જરાક આટલું વધારે સમજે છે.
આ જરાક વધારે સમજણ એ જ જાગૃતિ છે. આ વાત સમજાય તો મરણનો શોક કે કકળાટ રહે જ કેમ ?
આ સત્ છે, આત્મા રહેવાનો છે. આજે અહીં હતો. અહીંથી નીકળીને બીજે જવાનો છે.
આપણે અહીં રહેવા માટે આવ્યા એ પહેલાં આપણે ક્યાંક રહેતા હતા જ. કદાચ એક સ્થળ કે ફ્લૅટ ન ફાવે તો બીજે જઈએ. એવી જ રીતે આ દેહમાંથી આત્મા નીકળી જાય છે અને બીજે નિવાસ કરે છે. કોઈ પૂછે, ‘ક્યાં
૧૭૬ * જીવન-માંગલ્ય