________________
ધોવડાવીશું. બધાયને ચોખ્ખા કરીશું અને મનને નહિ ધોઈએ તો કેમ ચાલશે ? મનને તો પહેલું ધોવું પડશે.
આ માટે જ જ્ઞાનીઓએ કહ્યું છે કે વીતરાગની વાણી એ તમારા મનને ધોવા માટેનું નિર્મળ અને પરમ પાવનકારી પાણી છે. એના જેવું પવિત્ર પાણી દુનિયામાં એક પણ નથી. એટલે એ પાણીથી તમે મનને રોજ ધોતા રહો.
– તો હું તેમને પૂછું છું કે રોજ શું કરવા નાહવું જોઈએ ? કાલે તો નાહ્યા હતા, તો પછી આજે શું કરવા ફરીથી નાહવા જાવ છો ? કાલે સ્નાન કર્યું હોવા છતાં જો તમને આજે મેલ ચડ્યો, ધૂળ ચઢી એમ લાગતું હોય તો પછી, કાલે સાંભળ્યું તેમ આજ પણ સાંભળો.
તમારી કાયા તો વગર ધોયે ઊજળી થવી જોઈએ. કાયા જ્યાં સુધી આવી ન થાય ત્યાં સુધી તો તમારે નાહવું જ પડે, એ જ રીતે તમારું મન એવું ન થાય ત્યાં સુધી તમારે સદૂવાણી પણ સાંભળવી જ પડે. એ સાંભળતા રહો તો તમારું મન તાજું રહે, ખુલ્લું રહે, શુદ્ધ બને, રાગદ્વેષની ગાંઠો જો બંધાઈ ગઈ હોય તો જરા ઢીલી થાય.
આટલા માટે જ કહ્યું કે જેમાં ગાંઠ કે મળ ન હોય તેવું મનો વિશુદ્ધ મન જોઈએ.
બીજો પ્રશ્ન પૂછે છે, “મિત્ર હૈથું ? દુનિયામાં છોડવા જેવું શું
છે ?
જવાબ મળ્યો, “ન ૨ મામું – કનક અને કામ – આ બેય આપણને વળગ્યાં છે, પણ તેને છોડવાં જોઈએ.”
માણસ બાળક હોય છે ત્યારથી લેવાની શરૂઆત કરે છે તે માણસ વૃદ્ધ થાય ત્યાં સુધી એ વૃત્તિ ચાલુ જ હોય છે, એટલે શરૂઆત લેવાથી થાય છે અને અંત લૂંટવાથી થાય છે.
લગભગ જિંદગીભર આ કનક અને કામની જ ઇચ્છા અને તૃષ્ણા માનવી સેવતો હોય છે. પરંતુ એથી તને શું મળવાનું છે ? એનો વિધિપૂર્વક ત્યાગ કરતાં શીખાય તો જ કલ્યાણ થાય...
કનક અને કામ એ બે વસ્તુઓ બંને બાજુથી વળગી પડેલી છે. એનો એ સ્વભાવ છે અને જેને એ બે વળગે છે તે માણસ એનાથી છૂટી શકતો નથી અને આશ્ચર્ય તો એ છે કે એના બંધનમાં પડેલો માનવી ઊલટો પોતાને વધારેમાં વધારે મુક્ત માને છે !
જે વધારે પૈસાદાર હોય તે માણસ વધારે છાતી કાઢતો ચાલે છે. એને થાય છે “હું કોણ ? હું મોટો માણસ.”
૧૩૨ ૪ જીવન-માંગલ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org