Bharatiya Tattvagyan

SR No.: 002138
Original Sutra Author: N/A
Author: Nagin J Shah
Publisher: 108 jain Tirth Darshan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 819
Language: Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 18 MB

Page 95

તર્કરહસ્યદીપિકા અર્થાત્ પૂજિત છે તે સદર્શન. આમ “સદર્શન' પદના આ અર્થથી જૈનદર્શનની ત્રિભુવનપૂજ્યતાના કથન દ્વારા જૈનદર્શનની પ્રરૂપણા કરનાર ત્રિભુવનવિભુ શ્રી વર્ધમાનની ત્રિભુવનપૂજ્યતાને સારી રીતે વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. આ રીતે ભગવાન વર્ધમાનનો પૂજાતિશય પ્રગટ થઈ જાય છે.
3. तथा जयति रागद्वेषादिशत्रूनिति जिनस्तम्, अनेनापायापगमातिशयमुदबीभवत्। ..3.नि -४ २, द्वेष माहिसमस्त अन्त:शत्रुमाने ती छेतेनछे. આ વિશેષણથી ભગવાન વર્ધમાનનો “અપાયાપગમ' નામનો અતિશય પ્રગટ થાય છે. [અપાય એટલે દોષ. અપગમ એટલે નિરસન યા નાશ. અપાયોનો અપગમ એટલે દોષોનો ક્ષય.]
4. तथा स्यात् - कथंचित् सर्वदर्शनसंमतसद्भूतवस्त्वंशानां मिथ: सापेक्षतया वदनं स्याद्वादः, सदसनित्यानित्यसामान्यविशेषाभिलाप्यानभिलाप्योभयात्मानेकान्त इत्यर्थः । ननु कथं सर्वदर्शनानां परस्परविरुद्धभाषिणामभीष्टा वस्त्वंशाः के सद्भूताः संभवेयुः येषां मिथः सापेक्षतया स्याद्वादः सत्प्रवादः स्यादिति चेत्, उच्यते-यद्यपि दर्शनानि निजनिजमतभेदेन परस्परं विरोधं भजन्ते तथापि तैरुच्यमानाः सन्ति तेऽपि वस्त्वंशा ये मिथः सापेक्षाः सन्तः समीचीनतामञ्चन्ति । तथा हि-सौगतैरनित्यत्वम्, सांख्यैनित्यत्वम्, नैयायिकैवैशेषिकैश्च परस्परविविक्ते नित्यानित्यत्वे, सदसत्त्वे,. सामान्यविशेषौ च, मीमांसकैः स्याच्छब्दवर्ज भिन्नाभिन्ने, नित्यानित्यत्वे, सदसदंशौ,सामान्यविशेषौ,शब्दस्य नित्यत्वं च, कैश्चित् कालस्वभावनियतिकर्मपुरुषादीनि जगत्कारणानि, शब्द-ब्रह्म-ज्ञानाद्वैतवादिभिश्च शब्द-ब्रह्मज्ञानाद्वैतानि चेत्यादयो ये ये वस्त्वंशाः परैरङ्गीक्रियन्ते, ते सर्वेऽपि सापेक्षाः सन्तः परमार्थसत्यतां प्रतिपद्यन्ते निरपेक्षास्त्वन्योन्येन निरस्यमाना नभोनलिनायन्त इत्यलं विस्तरेण । स्याद्वादस्य देशकः सम्यग्रवक्ता स्याद्वाददेशकस्तम् । अनेन च वचनातिशयमचकथत् ।
4. स्थावा देश – स्यात भेटले उथंथित अर्थात् सापेक्ष. १६ मेट पहन અર્થાત્ કથન. બધાં દર્શનોએ માનેલા વસ્તુના સભૂત અંશોનું પરસ્પર સાપેક્ષ કથન સ્યાદ્વાદ છે. અર્થાત્ સ્યાદ્વાદ એટલે સત-અસત્ ઉભયરૂપ, નિત્ય-અનિત્ય ઉભયરૂપ,