Page Text
________________
જૈનમત
પ૩૧ નાશ કર્યો નથી અને કોઈ પણ કરી શકે જ નહિ. કોઈપણ અનન્તશક્તિશાળી પણ મૂળ દ્રવ્યનો નાશ કરી શકતો નથી. જો પરમાણુઓનો પણ નાશ થવા લાગે તો મુદ્ગર વડે ઘડાનો જ નહિ પણ ઘડાના મૂળ કારણભૂત પરમાણુઓનો પણ વિનાશ થઈ જાય અને પરિણામે એક દિવસ એવો આવે જ્યારે પરમાણુઓનું જગતમાં નામનિશાન જ ન રહે, મુગલદ્રવ્યનો સાવ લોપ જ થઈ જાય, પરમાણુઓનો આ રીતે સર્વાપહારી લોપ થવાથી તો જગત સર્વપદાર્થશૂન્ય બની જાય. તેથી, જેમ મુગરનો ફટકો ઘટપર્યાયનો જ નાશ કરે છે, મૂળ પરમાણુઓને તો પડ્યા રહેવા દે છે, તેમનો નાશ કરતો નથી, કરી શક્તો નથી તેમ સિદ્ધ પણ કર્મપરમાણુઓના કર્મ–પર્યાયનો જ નાશ કરે છે મૂળ પરમાણુઓનો નાશ કરતા નથી. આમ સિદ્ધોના કર્મક્ષયમાં પણ અનેકાન્ત છે જ. આ રીતે પ્રત્યક્ષ અને અનુમાન આદિ પ્રમાણો વડે અબાધિત અનેકાન્તનું સર્વત્ર શાસન છે એ વસ્તુ સિદ્ધ થાય છે.
401. एते हि बौद्धादयः स्वयं स्याद्वादवादं युक्त्याभ्युपगच्छन्तोऽपि तं वचनैरेव निराकुर्वन्तो नूनं कुलीनताभिमानिनो मानवस्य स्वजननीमाजन्मतोऽप्यसतीमाचक्षाणस्य वृत्तमनुकुर्वन्ति । तथाहि-प्रथमतः सौगताभ्युपगतोऽनेकान्तः प्रकाश्यते । दर्शनेन क्षणिकाक्षणिकत्वसाधारणस्यार्थस्य विषयीकरणात् कुतश्चिद् भ्रमनिमित्तादक्षणिकत्वारोपेऽपि न दर्शनमक्षणिकत्वे प्रमाणं, किं तु प्रत्युताप्रमाणं, विपरीताध्यवसायाक्रान्तत्वात् । क्षणिकत्वेऽपि न तत्प्रमाणं अनुरूपाध्यवसायाजननात् नीलरूपे तु तथाविधनिश्चयकरणात्प्रमाणमित्येवं वादिनां बौद्धानामेकस्यैव दर्शनस्य क्षणिकत्वाक्षणिकत्वयोरप्रामाण्यं, नीलादौ तु प्रामाण्यं प्रसक्तमित्यनेकान्तवादाभ्युपगमो बलादापतति । तथा दर्शनोत्तरकालभाविनः स्वाकाराध्यवसायिन एकस्यैव विकल्पस्य बाह्यार्थे सविकल्पकत्वमात्मस्वरूपे तु सर्वचित्तचैत्तानामात्मसंवेदनं प्रत्यक्षमिति वचनानिर्विकल्पकत्वं च रूपद्वयमभ्युपगतवतां तेषां कथं नानेकान्तवादापत्तिः । तथा हिंसाविरतिदानादिचित्तं यदेव स्वसंवेदनगतेषु सत्त्वबोधरूपत्वसुखादिषु प्रमाणं, तदेव क्षणक्षयित्वस्वर्गप्रापणशक्तियुक्तत्वादिष्वप्रमाणमित्यनेकान्त एव । तथा यद्वस्तु नीलचतुरस्त्रोर्ध्वतादिरूपतया प्रमेयं तदेव मध्यभागक्षणविवर्त्तादिनाप्रमेयमिति कथं नानेकान्तः । तथा सविकल्पकं स्वप्नादिदर्शनं वा यबहिरापेक्षया भ्रान्तं ज्ञानं, तदेव स्वस्वरूपापेक्षयाभ्रान्तमिति बौद्धाः प्रतिपन्नाः । तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002138 |
| Book Title | Bharatiya Tattvagyan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagin J Shah |
| Publisher | 108 jain Tirth Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 819 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 18 MB |