________________
૩૯૦
संबद्धाः कर्मवर्गणाः ॥४८-४९ ॥
214. હવે આચાર્ય પુણ્યતત્ત્વનું નિરૂપણ કરે છે – ‘સત્ એટલે પ્રશસ્ત યા શુભ કર્મપુદ્ગલો પુણ્ય કહેવાય છે.’ પુણ્યરૂપ યા સારાં હોવાથી જે કર્મપુદ્ગલો તીર્થંકરપણું વગેરે તથા સ્વર્ગ વગેરે ફળો ઉત્પન્ન કરે છે તે પ્રશસ્ત કર્મપુદ્ગલો છે. તેઓ જીવ સાથે જોડાયેલા હોઈ કર્મવર્ગણારૂપ છે. [જે પુદ્ગલપરમાણુઓ કર્મના રૂપમાં પરિણત થઈ આત્માને લાગે છે તે પુદ્ગલપરમાણુઓ કર્મવર્ગણા કહેવાય છે.] (૪૮-૪૯) 215. अथ पापास्स्रवतत्त्वे व्याख्याति
તર્કરહસ્યદીપિકા
पापं तद्विपरीतं तु मिथ्यात्वाद्यास्तु हेतवः । ये बन्धस्य स विज्ञेय आस्त्रवो जिनशासने ॥५०॥
215. रवे आयार्य पायतत्त्व अने आवतत्त्वने समभवे छे -
પાપ પુણ્યથી વિપરીત છે, અર્થાત્ અપ્રશસ્ત યા અશુભ કર્મપુદ્ગલો પાપ છે. જિનશાસનમાં કર્મબન્ધનાં જે મિથ્યાત્વ આદિ કારણો છે તેમને આસવ કહેવામાં આવે છે. [આ મિથ્યાત્વ આદિ એવા વિકારી ભાવો છે જેમના કારણે કર્મો આત્મા ભણી खावे छे.] (५०)
"
216. व्याख्या - तुभिन्नक्रमे पापं तु तस्मात्पुण्याद्विपरीतम् - नरकादिफलनिर्वर्तकत्वादप्रशस्ता जीवसंबद्धाः कर्मपुद्गलाः पापमित्यर्थः ।
216. खोडव्याप्याः श्लोङमां 'तु' शब्द भिन्नान्वयी छे. तेथी तेनो संबंध 'पाप' શબ્દ સાથે જોડવો જોઈએ. પાપ તો તે પુણ્યથી બરાબર ઊલટું છે. નરક વગેરે ફળો ઉત્પન્ન કરતાં હોવાથી અપ્રશસ્ત કર્મપુદ્ગલો, જે જીવ સાથે સમ્બદ્ધ છે તે, પાપ अहेवाय छे.
"
217. इह च वक्ष्यमाणबन्धतत्त्वान्तर्भूतयोरपि पुण्यपापयोः पृथग्निदेश: पुण्यपापविषयनानाविधपरमतभेदनिरासार्थः । परमतानि चामूनि - केषांचित्तैर्थिकानामयं प्रवादः पुण्यमेवैकमस्ति न पापम् । अन्ये त्वाहुः पापमेवैकमस्ति न पुण्यम् । अपरे तु वदन्ति उभयमप्यन्योन्यानुविद्धस्वरूपं मेचकमणिकल्पं सन्मिश्रसुखदुःखाख्यफलहेतुः साधारणं पुण्यपापाख्यमेकं वस्त्विति । अन्ये पुनराहुः मूलतः कर्मैव नास्ति स्वभावसिद्धः सर्वोऽप्ययं जगत्प्रपञ्च इति तदेतानि निखिलानि मतानि न सम्यगिति मन्तव्यानि यतः सुखदुःखे विविक्ते एवोभे सर्वैरनुभूयेते, ततस्तत्कारणभूते पुण्यपापे अपि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org