________________
૨૧૬
डरता उहे छे
આમ સાંખ્યમતનું સંક્ષેપમાં નિરૂપણ કર્યું. હવે સારું ચિન્તન ધરાવતો नैनदृर्शननो सार-संक्षेप ४सावी. (४४).
38. व्याख्या - एवमुक्तविधिना सांख्यमतस्यापि न केवलं बौद्धनैयायिकयोरित्यपिशब्दार्थः । समास:- संक्षेपोऽधुना गदितः । जैनदर्शनसंक्षेपः कथ्यते । कथंभूतः सुविचारवान् - सुष्ठु सर्वप्रमाणैरबाधितस्वरूपत्वेन शोभना विचारा: सुविचारास्ते विद्यन्ते यस्य स सुविचारवान्, न पुनरविचारितरमणीयविचारवानिति । अनेनापरदर्शनान्यविचारितरमणीयानीत्यावेदितं मन्तव्यम् । यदुक्तं परैरेव -
તર્કરહસ્યદીપિકા
"पुराणं मानवो धर्मः साङ्गो वेदश्चिकित्सितम् । आज्ञासिद्धानि चत्वारि न हन्तव्यानि हेतुभिः ॥ १ ॥ "
[ मनु० १२।११०] परैर्हि दोषसंभावनयैव स्वमतविचारणा नाद्रियते । यत उक्तम्" अस्ति वक्तव्यता काचित्तेनेदं न विचार्यते । निर्दोषं काञ्चनं चेत्स्यात्परीक्षाया बिभेति किम् ॥१॥ " इति । अत एव जैना जिनमतस्य निर्दूषणतया परीक्षातो निर्भीका एवमुपदिशन्ति - सर्वथा स्वदर्शनपक्षपातं परित्यज्य माध्यस्थ्येनैव युक्तिशतै: सर्वदर्शनानि पुनः पुनर्विचारणीयानि तेषु च यदेव दर्शनं युक्तियुक्ततयावभासते, यत्र च पूर्वापरविरोधगन्धोऽपि नेक्ष्यते, तदेव विशारदैरादरणीयं नापरमिति । यथा चोक्तम्
"
"पक्षपातो न मे वीरे न द्वेषः कपिलादिषु । युक्तिमद्वचनं यस्य तस्य कार्यः परिग्रहः ॥ १ ॥ "
Jain Education International
[ लोकतत्त्वनि० श्लो० ३८ ]
38. श्सोऽव्याप्या- खाम उतम्भथी सांख्यमतनुं पा संक्षेपमां नि३पए। र्यु, અર્થાત્ કેવળ બૌદ્ધમતનું અને નૈયાયિકમતનું જ નહિ પણ સાંખ્યમતનું પણ. હવે જૈન દર્શનનું સંક્ષેપમાં નિરૂપણ કરીશું. જૈનદર્શન કેવું છે ? સુવિચારવાન્ છે, અર્થાત્ સારા
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
