SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 102
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ मूलगुण : ५१ उपस्थित (आत्मा के समीप स्थित ) होता हुआ श्रामण्य की सामग्री पर्याप्त (परिपूर्ण) होने से साक्षात् श्रमण होता है ।" जो दर्शन, ज्ञान और चारित्र - इन तीनों में एक ही साथ आरूढ है, एकाग्रता (समस्त परद्रव्य से निवृत्ति) को प्राप्त उस श्रम परिपूर्ण है । इस प्रकार जो श्रमण सदा ज्ञान एवं दर्शनादि में प्रतिबद्ध तथा मूलगुणों में प्रयत्नपूर्वक विचरण करता है वह परिपूर्ण श्रामण्यवान् है । अट्ठाईस मूलगुण : मुनि जिन मूलगुणों को धारणकर श्रमणधर्म में दीक्षित होता हैं, उनकी निर्धारित अट्ठाईस संख्या इस प्रकार है पंच य महव्वयाई समिदीओ पंच जिणवरुद्दिट्ठा । पंचेविदिहा छप्पिय आवासया लोचो ॥ खिदिसयणमदंत घंसणं चेव | अचेलकमण्हाणं ठिदिभोयणेयभत्तं मूलगुणा अट्ठवीसा दु ॥ ५ १. पांच महाव्रतः - हिंसाविरति ( अहिंसा), सत्य, अदत्तपरिवर्जन ( अचौर्य), ब्रह्मचर्य और संगविमुक्ति (अपरिग्रह ) २. पांच समितिः - ईर्ष्या, भाषा, एषणा, निक्षेपादान और प्रतिष्ठापनिका ३. पांच इन्द्रियनिग्रहः - चक्षु, श्रोत्र, घाण, जिह्वा और स्पर्शन - इनका निग्रह ४. छह आवश्यकः -- समता ( सामायिक), स्तव, वंदना, प्रतिक्रमण, प्रत्याख्यान और विसर्ग ( कायोत्सर्ग ) ९ १. आदाय तं पिलिंगं गुरुणा परमेण तं णमंसित्ता । सोच्चा सवदं किरियं उवठ्ठिदो होदि सो समणो || प्रवचनसार २०७. २. वही २४२. ३. वही २१४. ४. वदसमिदिदिय रोधो लोचावस्सयमचेलमण्हाणं । खिदिसयणमदंतवणं ठिदिभोयणमेगभत्तं च ।। वही २०८. ५. मूलाचार १।२-३. ६. हिंसाविरदी सच्चं अदत्तपरिवज्जणं च बंभं च । संगविमुत्ति य तहा महव्वया पंच पण्णत्ता । वही १।४. ७. इरिया भासा एसण णिक्खवादाण मेव समिदीओ । पदिठावणिया य तहा उच्चारादीण पंचविहो ॥ १।१०. ८. चवखू सोदं घाणं जिब्भा फासं च इंदिया पंच । सगसगविसहितो णिरोहियव्वा सया मुणिणा ।। वही १।१६. ९. समदा थवो य वंदण पाडिक्कमणं तहेव णादव्वं । पच्चक्खाण विसग्गो करणीयावासया छप्पि | वही १।२२. ७ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002088
Book TitleMulachar ka Samikshatmak Adhyayana
Original Sutra AuthorN/A
AuthorFulchandra Jain Shastri
PublisherParshwanath Shodhpith Varanasi
Publication Year1987
Total Pages596
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari, Religion, & Principle
File Size23 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy