________________
७०.
७१.
नानाद्रव्यगतानन्त - पर्यायपरिवर्तनात् । सदा सक्तं मनो नैव, रागाद्याकुलतां व्रजेत् । ।
योग शास्त्र १० / १५
(क) संपहि दोण्णं सुक्कज्झाणाणं फलपरूवणं कस्सामो- अट्ठावीसभेय भिण्णमोहणीयस्स सव्ववसमावट्ठाणफलं पृधत्त-विदक्कवीचार सुक्कज्झाणफलं, सव्वसायत्तणेण धम्मज्झाणिणो सुहुमसां पराइयस्स चरिमसमए मोहणीयस्स सव्ववसममुवलं भादो । तिण्णं घादिकम्माणं णिम्मूलविणास फलमयत्तविदक्कअवीचारज्झाणं । मोहविणास पुणधम्मज्झाणफलं, सुहुमसांपरायचरिमसमए तस्स विणाणुइलंभादो ।
(ख) पृथक्त्वादिति वीचार सामर्थ्यप्रगतं मनः । यस्यापर्याप्तबालस्योत्साहवच्चाव्यवस्थितम्।।
षट् खण्डागम, (धवला टीका भा. ५) पृ. ८०-८१
तत्पृथक्त्वसुवीतर्कवीचार ध्यानमुत्तमम् । जायते जितकमौघमणविध्वंसकारिणः । । दुरन्तमोह जालं तन्निर्मलं निकषन्निह । स एवातिविशुद्धात्मा ज्ञानावृत्तिर्निरुन्धनात्।। स्थितिहासक्षयौ कुर्वञ्श्रुतज्ञानोपयोगवान् । अर्थव्यंजनयोगानां सत्संक्रान्तिविवर्जनात्।। अथावसरसंप्राप्तं मोक्षतत्त्वं निगद्यते ।
साक्षाच्च केवलं तस्य हेतुस्तद् घातिनां क्षयात् । ।
Jain Education International
(ग) महापुराण २१/१८६
(घ) ज्वलति ततश्च ध्यानं ज्वलने भृशमुज्ज्वले यतीन्द्रस्स । निखिलानि विलीयन्ते क्षणमात्राद् घाति कर्माणि । । ज्ञानावरणीयं दृष्ट्यावरणीयं च मोहनीयं च । विलयं प्रयाणि सहसा सहान्तरायेण कर्माणि ।। संप्राप्य केवलज्ञान दर्शने दुर्लभे ततो योगी । जानाति पश्यति तथा लोकालोकं यथावस्थं । ।
जैन धर्म में ध्यान का स्वरूप
सिद्धान्तासार संग्रह, ११/७१-७५, ८५
(ङ) परिवारद्धिसामग्या सुखं स्यात्कल्पवासिनाम्। तदभावे ऽहमिद्राणां कृतस्त्यमिति चेत्सुखम् ।।
योग शास्त्र ११ / २१-२३
For Private & Personal Use Only
३३३
www.jainelibrary.org
