________________
१०६ दोषधातुमलाकीर्णम्, कृमिगण्डूपदास्पदम् । रोगभोगिगणैर्जग्धम्, शरीरं को वदेत् शुचि ॥३॥ सुस्वादून्यन्नपानानि, क्षीरेक्षुविकृती अपि । भुक्तानि यत्र विष्टायै, तच्छरीरं कथं शुचि ? ॥४॥ विलेपनार्थमासक्तः, सुगन्धिर्यक्षकर्दमः ।। मलीभवति यत्राशु, क्व शौचं तत्र वर्मणि ? ॥५॥ जग्ध्वा सुगन्धि ताम्बूलम्, सुप्तो निश्युत्थितः प्रगे । जुगुप्सते वक्त्रगन्धम्, यत्र तत् किं वपुः शुचि ? ॥६॥ स्वतः सुगन्धयो गन्ध-धूप-पुष्पस्रगादयः । यत्सङ्गाद् यान्ति दौर्गन्ध्यम्, सोऽपि कायः. शुचीयते ॥७॥ अभ्यक्तोऽपि विलिप्तोऽपि, धौतोऽपि घटकोटिभिः । न याति शुचितां कायः शुण्डाघट इवाशुचिः ॥८॥ मृज्जलानलवातांशुस्नानैः शौचं वदन्ति ये । गतानुगतिकैस्तैस्तु विहितं तुषकण्डनम् ॥९॥ शरीरकस्यैवमशौचभावनां, मदाभिमानस्मरसाददायिनीम् । विभावयन् निर्ममतामहाभरं, वोढुं दृढः स्याद् बहुनोदितेन किम् ? ॥१०॥ अशौचभावना ॥६॥७३॥ (योगशा० प्र०४, श्लो० ७३) 19/5 [89] नवि मुंडिएण समणो, न ॐकारेण बंभणो ।
न मुणी रण्णवासेणं, कुसचीरेण न तावसो ॥ २९ ॥ .. समयाए समणो होइ, बंभचेरेण बंभणो । नाणेन य मुणी होइ, तवेणं होइ तावसो ॥३०॥
अन्यच्च-नेति-निषेधे, 'अपि:'-पूरणे, 'मुण्डितेन'-केशापनयनात्मकेन समं मनोऽस्येति निरुक्तविधिना श्रमणः-निर्ग्रन्थः, 'न'-नैव ॐकारो(रेणो)पलक्षणत्वाद् 'ॐ भूर्भुवःस्वः'इत्याधुच्चारणरूपेण ब्राह्मणः, तथा न मुनिररण्यवासेन, कुशोदर्भविशेषस्तन्मयं चीवरं कुशचीवरम्, वल्कलोपलक्षणमेतत्, तेन तापसः, अनूदितं चैतद्वाचकै:-"मुण्डनात् श्रमणो नैव, संस्काराद् ब्राह्मणो न वा । मुनि रण्यवासित्वात् वल्कलान्न च तापसो ॥१॥ भवतीति सर्वत्र शेषः । कथममी तर्हि संभवन्तीत्याह-'समतया'-रागद्वेषाभावरूपया श्रमणो भवति, ब्रह्मणश्चरणं ब्रह्मचर्यम्, ब्रह्म च द्विधा, यत उक्तम्-"द्वे ब्रह्मणी वेदितव्ये, शब्दब्रह्मपरं च यत् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
