________________
योगाष्टकम् (२७)
१८१ इच्छा तद्वत्कथाप्रीतिः, प्रवृत्तिः पालनं परम् । स्थैर्य बाधकभीहानिः, सिद्धिरन्यार्थसाधनम् ॥४॥
इच्छा तद्वदिति- इच्छा-साधकभावाभिलाषः । तत् योगपञ्चकं येषु विद्यन्ते ते, तद्वन्तः श्रमणाः तेषां कथासु-गुणकथनादिषु प्रीतिः-इष्टता । उक्तं च हरिभद्रपूज्यैः[114] तज्जुत्तकहापीईइ संगया विपरिणामिणी इच्छा ।
इति तस्य सम्यग्दर्शनादिगुणप्रवृद्धिहेतुभूतं क्रियाश्रुताभ्यासपालनं परं परा उत्कृष्टा सा प्रवृत्तिः । उक्तं चसव्वत्थुवसमसारं, तप्पालणमो पवत्ती उ ॥५॥ इति ।
[योगवि० गा० ५] इत्येवं योगद्वयं बाह्यरूपत्वात् क्रियामुख्यत्वात् साध्यावलम्बिनां कारणरूपम् । शेषाणां तु शुभबन्धनिबन्धनं स्थैर्य बाधकाशुद्धाध्यवसाया अतिचाराः तेषां भीर्भयं तस्या हानिः-अभावः । निरतिचारगुणपालनारूपं यत्र क्षयोपशमोऽपि अतिगुणसाधनापरिणमनेन सहजभावत्वाद् निर्दोषगुणसाधना भवति यत्र तत् स्थैर्यम् । उक्तं च[115] तह चेव एयबाहगचिंतारहियं थिरत्तणं नेयं ।
शुद्धानामर्थानां परमात्मरूपाणां साधनं स्वरूपालम्बनं शुद्धतत्त्वसाधनं सिद्धिः । उक्तं चसव्वं परत्थसाहगरूवं पुण होइ सिद्धित्ति ॥६॥
[योगवि० गा० ६] एवं सप्रभेदं ज्ञेयम् ॥४॥
यावद् ध्यानैकत्वं न भवति तावद् न्यासमुद्रावर्णशुद्धिपूर्वकम् आवश्यकचैत्यवन्दनप्रत्युपेक्षणादिकम् उपयोगयोगचापल्यवारणार्थमवश्यं करणीयम्, महद्धितकरं सर्वजीवानाम्, तेन स्थानवर्णक्रमेण तत्त्वप्राप्तिरिति । । १. वृद्धि० A.D., V.1. । २. तस्य सर्वप्रतिषु ।
-
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
