________________
૩૩૨
यस्याष्टीसम्पदश्वानुपमतमहासिद्धयोऽद्वैतशक्ति
जयाद् लोकद्वयश्चाऽभिलिषितफलदः श्री नमस्कारमन्त्रः ।।
[આ લોક અને પરલોક એમ બંને લોકમાં ઇચ્છિત ફ્ળને આપનાર શ્રી નમસ્કાર મંત્ર જયવંતો વર્તે કે જેનાં પહેલાં પાંચ પદોને ત્રૈલોક્યપતિ શ્રી તીર્થંકર દેવોએ પંચતીર્થ તરીકે કહ્યાં છે; જિન સિદ્ધાંતના રહસ્યભૂત એના અડસઠ અક્ષરોને અડસઠ તીર્થો તરીકે વખાણ્યા છે. અને તેની આઠ સંપાઓને અજ્ઞાનરૂપી અંધકારનો નાશ કરનારી આઠ અનુપમ સિદ્ધિઓ તરીકે વર્ણવી છે.]
નવકારમંત્રમાં કુલ ૬૮ અક્ષર છે. તેમાં પ્રથમનાં પાંચ પદ, પાંચ અધ્યયનસ્વરૂપ છે, મંત્રસ્વરૂપ છે. તે પાંચ પદના વ્યંજનસહિત ૩૫ અક્ષરો છે. મંત્રશાસ્ત્રમાં અક્ષરોમાં જોડાક્ષર-સંયુક્તાક્ષરને ગુરુ અથવા ભારે અને અન્ય અક્ષરોને લઘુ અથવા હળવા ગણવામાં આવે છે. એ પ્રમાણે પ્રથમ પાંચ પદમાં ૩૨ લઘુ અને ૩ ગુરુ અક્ષર છે. પછીનાં ચાર પદ ચૂલિકાનાં છે. તેના વ્યંજનરહિત ૩૩ અક્ષરો છે. તેમાં ૨૯ લઘુ અને ૪ ગુરુ અક્ષરો છે. પ્રત્યેક ૫૬માં આ દૃષ્ટિએ લઘુગુરુ અક્ષરો કેટલા છે તે જુઓ :
(૧) પ્રથમ પદ નમો અરિહંતામાં સાત અક્ષર છે. આ સાતે અક્ષર
લઘુ છે.
-
=
(૨) બીજા પદ – નમો સિદ્ધાળમાં પાંચ અક્ષરો છે. તેમાં ચાર લઘુ અક્ષર છે અને એક ગુરુ છે. (૩) ત્રીજા પદ
નમો આયરિયામાં સાત અક્ષરો છે. એ સાતે અક્ષર
લઘુ છે.
જિનતત્ત્વ
(૪) ચોથા પદ – નમો વત્ત્તાવાળમાં સાત અક્ષરો છે. તેમાં છ લઘુ અને એક ગુરુ છે.
(૫) પાંચમા પદ નમો તો! સવ્વસાહૂળમાં નવ અક્ષર છે. તેમાં આઠ લઘુ અને એક ગુરુ છે.
Jain Education International
(૬) છઠ્ઠા પદ – તો વંચનમુવારોમાં આઠ અક્ષરો છે. તેમાં સાત લઘુ અક્ષર છે અને એક ગુરુ છે.
સવ્વ પાવપ્પાસળોમાં આઠ અક્ષર છે. તેમાં છ લઘુ
(૭) સાતમા પદ અને બે ગુરુ અક્ષર છે.
-
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
