________________
એસ્કિમોની નગરીમાં
૧૬૫ હોય છે. વળી શિયાળાની રાત્રિના અંધકારમાં તમને આકાશમાં પ્રકાશના ભૂરા, લીલા મોટા લાંબા લિસોટા દેખાય, જેને અરોરા બોરેલિસ' (Aurora Borealis) કહે છે.'
અમે બસમાં આગળ ચાલ્યાં. ગાઈડે કહ્યું, હવે અમે તમને અમારા નેશનલ પાર્ક જેવા લઈ જઈએ છીએ.”
પાર્ક ? ધ્રુવપ્રદેશમાં ? તમે મજાક તો નથી કરતાં ને ?' કોઈકે પ્રશ્ન કર્યો. 'ના, સાચું જ કહું છું.” ગાઈડે કહ્યું. “કદાચ પાર્કની કોઈ ફિલ્મ બતાવવાના હશે !' બીજા કોઈકે કહ્યું. અથવા પાર્કનો બીજો કંઈ અર્થ થતો હશે. ત્રીજા કોઈક કહ્યું. ત્યાં તો બસ ઊભી રહી. ગાઈડે ઊતરીને કહ્યું, “અહીં મારી પાછળ પાછળ આવો.'
અમે એની પાછળ ચાલ્યા. એક જગ્યાએ થોભીને એણે કહ્યું, “આ અમારો પૉઈન્ટ બેરોનો નેશનલ પાર્ક.'
‘પણ પાર્ક ક્યાં છે ?' ‘તમારા પગ નીચે. તમે ધારીને જોશો તો ખાતરી થશે.”
બધાએ પોતપોતાના પગ આગળ જોયું. ગાઈડે કહ્યું, ‘અહીં માટીમાં એકબે ઈંચ જેટલું છૂટુંછવાયું ઘાસ ઊગ્યું છે. આ ઘાસને તંદ્રા (Tundra) કહેવામાં આવે છે. આટલી અમારી વનસ્પતિ. ફક્ત બે-અઢી મહિના એને ઊગવા મળે છે. બારે માસ કાયમ ઊગવા મળે તો અહીં મોટો પાર્ક થઈ જાય. બરફ અને ઠંડી ચાલુ થાય એટલે ઘાસ ખલાસ થઈ જાય. આ ઘાસ ઉપર અમારાં કરિબ નભે છે. જેમ જેમ ઠંડી પડતી જાય તેમ તેમ તેઓ આધાં ખસતાં જાય કે જ્યાં એમને ઘાસચારો મળી રહે, પણ ઉનાળો આવે એટલે તે આ બાજુ તાજું ઘાસ ખાવા દોડી આવે. એમાંનાં કેટલાંયે એસ્કિમોના શિકારનો ભોગ બને.'
અમારી બસ આગળ ચાલી. જ્યાં જ્યાં બરફ ઓગળવાને લીધે સમુદ્રના પાણીવાળો કિનારો સ્પષ્ટ દેખાતો હતો તે કિનારે કિનારે ડ્રાઈવરે બસ હંકારી, ત્યાર પછી ઉત્તર દિશા તરફ જતી જમીનની લાંબી પટ્ટી જેવા કાચા રસ્તે અમારી બસ આગળ વધી અને પટ્ટી પૂરી થઈ ત્યાં બસ ઊભી રહી. ગાઈડે કહ્યું, બસ, ધરતીનો છેડો અહીં પૂરો થાય છે. ઉત્તર દિશાનું આ છેલ્લું ભૂમિ-બિંદુ છે. આને પૉઈન્ટ કહે છે. આ પૉઈન્ટ બેરો.” સમુદ્રમાં જમીનની સંકડી પટ્ટીનો છેડો તે પૉઈન્ટ એ સાંભળતાં મુંબઈમાં નરીમાન પૉઈન્ટનું અમને સ્મરણ થયું. અહીં પૉઈન્ટ બેરોથી ઉત્તર ધ્રુવ સમુદ્ર ચાલુ થાય, જેના ઉપર બારે માસ બરફ રહે છે. અહીંથી ૮00 માઈલ દૂર ઉત્તર ધ્રુવનું બિંદુ આવ્યું. પૃથ્વીમાં આટલો વિશાળ બરફલો દરિયો બીજે કયાંય નથી. જો આ બધો બરફ અચાનક ઓગળે તો આખી પૃથ્વી ડૂબી જાય. પ્રલય થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org