________________
ટ્રિકોમાલી
૧૫
એટલે એની આગળ વિશેષ દલીલ કરવાનો અર્થ નહોતો. મૌન એ જ અમારે માટે સાચો ઉપાય હતો.
રૂમમાં બધું વ્યવસ્થિત કરી ભોજનખંડમાં અમે ભોજન લેવા ગયા. પીરસનાર નોકરોના લુખ્ખા ચહેરા જોઈ ભોજનમાં પણ અમને ભાવ આવ્યો નહિ. જેમતેમ કોળિયો ગળે ઉતારી રૂમમાં આવી અમે નિદ્રાધીન થઈ ગયા.
બીજે દિવસે સવારે અમે હોટેલ છોડી રહ્યા હતા. નોકરોને બોલાવવાને બદલે અમારી બૅગો જાતે ઊંચકીને મોટરમાં મૂકવા અમે જતા હતા, પણ તે ઊંચકી લેવા જેટલો વિવેક દાખવવો કે નહિ તેની મૂંઝવણ નોકરોના ચહેરા પર દેખાતી હતી. પરંતુ જેવા અમે મોટરમાં બેસવા ગયા ત્યાં બંને નોકરો બક્ષિસ માટે લળીલળીને સલામ
કરવા લાગ્યા.
આવા નોકરોને ક્ષિસ આપવી કે નહિ ? લોકવ્યવહાર કહેશે કે તેઓ બક્ષિસને લાયક જ નથી. પરંતુ અમારા અંત:કરણે કહ્યું, ‘આ નોકરોને નહિ, નૌકાવિહાર કરાવનાર ક્લાર્ક અને ખલાસીઓને નજર સામે રાખો. નોકર સાથે નોકર જેવા આપણાથી થવાય નહિ.' બક્ષિસ મળતાં બંને નોકરોના લુખ્ખા, ચડેલા ચહેરાની રેખાઓ પ્રસન્નતામાં પલટાઈ ગઈ. ફરી તેઓ લળીલળીને સલામ કરવા લાગ્યા.
અમારી મોટર દામ્બુલ્લાને રસ્તે રવાના થઈ. ટ્રિકોમાલીમાં નળના અને સમુદ્રના જળ વચ્ચેના તફાવતનો અમને જે અનુભવ થયો તે અમે વાગોળતા રહ્યા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
