________________
પાનમુનજોમ
૪૭
એક જ ટૂંકો જવાબ આપવાનું શીખી લીધું છે : “અમે સાવ નિર્દોષ છીએ. અમે યુદ્ધવિરામનો ભંગ કર્યો નથી.”
યુદ્ધવિરામના આ પ્રદેશમાં દાખલ થતાં પહેલાં અમારી પાસે એક ફૉર્મમાં સહી કરાવી લેવામાં આવી. તેમાં લખ્યું હતું : “અચાનક ગોળીબાર થાય કે તંગ પરિસ્થિતિ થાય અને કોઈને કંઈ પણ ઈજા થાય કે મૃત્યુ થાય તો તેને માટે યુનાઇટેડ નેશન્સ ઑરગેનાઇઝેશન જવાબદાર નથી.”
ત્યાર પછી યુનાઇટેડ નેશન્સના એક ઉચ્ચ લશ્કરી અધિકારી પોતાની જીપમાં બેસીને આવ્યા. તેઓ અમારી બસને પોતાની જીપની પાછળ પાછળ દોરી જવા લાગ્યા. અમને બતાવવામાં આવ્યું કે બે માઈલ પહોળા બિનલશ્કરી ઝોનના સળંગ વિસ્તારમાં દક્ષિણ કોરિયાના જે લોકોને આવીને વસવું હોય તે વસો શકે છે. તેવી રીતે વસવાટ કરનારને કરવેરામાંથી મુક્તિ પણ આપવામાં આવે છે. પરંતુ થોડા લાચાર ગરીબ ખેડૂતો સિવાય કોઈ ત્યાં આવીને વસ્યું નથી. કારણ કે તેમાં જાનનું જોખમ રહેલું છે.
અમારી બસ હવે જૉઇન્ટ સિક્યોરિટી એરિયામાં દાખલ થઈ. આ બહુ જ કડક બંદોબસ્તવાળો વિસ્તાર હતો. અમને બધાંને લશ્કરી અમલદારોના રહેઠાણ પાસે એક હૉલમાં લઈ જવામાં આવ્યા. ત્યાં ઉત્તર અને દક્ષિણ કોરિયા વચ્ચે થયેલા યુદ્ધ અને યુદ્ધવિરામ વિશેની કેટલીક સ્લાઇડ બતાવવામાં આવી. અમારામાંના કેટલાકે આ બધી ઐતિહાસિક માહિતીમાં ઠીકઠીક રસ દાખવ્યો. કેટલાકે પ્રશ્નો પૂછ્યા. એથી અમેરિકન લશ્કર ઑફિસર રાજી થયો. પછી અમારે કૉન્ફરન્સ હૉલમાં જવાનું હતું. તે માટે ઓળખપત્ર તરીકે દરેકને એક બિલ્લો પહેરવા આપવામાં આવ્યો.
કોન્ફરન્સ હૉલમાં અમે દાખલ થયા. વાતાવરણ અતિશય ગંભીર અને ગમગીન હતું. કોઈના ચહેરા ઉપર સ્મિત નહોતું. બલ્કે સ્મિત કરવાની કાયદેસરની મનાઈ પણ હતી. બરાબર વચ્ચે ગોઠવેલાં ટેબલો ઉપરથી ઉત્તર અને દક્ષિણ કોરિયાની સરહદની જે લીટી પસાર થાય છે તે અમે જોઈ. અહીં ટેબલ કે એની આસપાસની ખુરશીને અમારું વજ્ર પણ અડી જાય તો તે યુદ્ધવિરામનો ભંગ ગણાય. એ માટે બહુ સાચવીસાચવીને ધીમે ધીમે હૉલમાં ફરતા હતા. જેવા અમે દાખલ થયા કે તરત જ ઉત્તર કોરિયાના ફરજ પરના સૈનિકો હૉલની કાચની બારીઓની બહાર આવીને ઊભા રહ્યા. ઝીણી આંખો અને કડક મુખમુદ્રા સાથે તેમણે બધાએ પોતાના કૅમેરા અમારી સામે તાકીને રાખ્યા. કોઈ હસે, ઇશારો કરે, સિગારેટ પીએ, ટેબલ કે ખુરશીને અડે તો તરત એનો ફોટો અને મુવી ફિલ્મ લઈ લેવા માટે તેઓ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
'
www.jainelibrary.org