________________
ઘેટાંમુંડન
૩૫ ચા-પાણી. પછી અમને બાજુના એક વિશાળ ખંડમાં લઈ જવામાં આવ્યાં. ત્યાં ઊનની અને ઘેટાંનાં ચામડાંની વિવિધ વસ્તુઓ – મોજાં, મફલર, શાલ, ધાબળા, ટોપી, શર્ટ, સ્વેટ૨, જરસી, પર્સ વગેરે – ગોઠવવામાં આવ્યાં હતાં. વેચવા માટે આ બધી વસ્તુઓ હતી. અમારાંમાંથી કેટલાંક સહેલાણીઓએ કેટલીક વસ્તુઓ ખરીદી.
ત્યારપછી અમારા ડ્રાઇવરની વિનંતીથી ફાર્મના માલિકે અમને ઘેટાંમુંડનનું કાર્ય (Sheep-Shearing) અર્થાત ઘેટાં પરથી ઊન ઉતારવાની ક્રિયા બતાવવાનું સ્વીકાર્યું. માલિક પહેલાં અમને કોટેજની ગેલેરીમાં લઈ ગયો અને આખા ફાર્મની સમજ પાડી. ચારે બાજુ પથરાયેલા આ વિશાળ ફાર્મના જુદા જુદા વિભાગ અને પેટાવિભાગ લાકડાનાં પાટિયાંની વાડ વડે કરવામાં આવ્યા હતા.
તે દરેક વિભાગમાં જુદી જુદી કક્ષામાં હજારો ઘેટાં ચરતાં હતાં. ઘેટાંઓનું વર્ગીકરણ તેમની જાત, તેમના ઉંમર, તેમના ઊનનો પ્રકાર અને તેમનાં મુંડનની તારીખ અનુસાર કરવામાં આવ્યું હતું. માલિકે કહ્યું, “આ બધાં ઘેટાંઓને શૌરકમનો બહુ ડર લાગતો હોય છે. સ્વેચ્છાએ કોઈ હજામત કરાવતું નથી. અમારે બળજબરીથી તે કરવી પડે છે. અલબત્ત બે-ચાર વખત મુંડન કરાવ્યા પછી કેટલાંક ઘેટાંઓ તેનાથી ટેવાઈ જાય છે. મોટી ઉંમરનાં કેટલાંક ઘેટાંઓ કોઈક વખત બોલાવવામાં આવે એટલે તરત ગોઠવાઈ જાય છે. પરંતુ એકંદરે મુંડન એમને પ્રિય નથી. વળી આ બધાં ઘેટાંને એકઠાં કરવાનું કામ પણ અઘરું છે. તે માટે મોટા શિકારી કૂતરાઓનો અમે ઉપયોગ કરીએ છીએ.”
માલિકની સૂચના અનુસાર અમે એની સાથે બસમાં લગભગ એક ફર્લાગ દૂર આવેલા ઘેટાંમુંડન માટેના મકાન તરફ ગયા. અમારી બસ એક વાડા પાસે ઊભી રહી. બસમાંથી ઊતરી ઘેટાંઓની વચ્ચેથી અમે પસાર થયાં અને દાદર ચઢી એ મકાનમાં પહોંચ્યાં.
મુખ્ય વાડામાંથી પસાર થતાં માલિકે પાસપાસેના બીજા ત્રણ વાડાના લાકડાના ઝાંપા ખોલી કાઢચા. માલિકે ત્યારપછી ઈશારો કર્યો એટલે એમનાં પત્નીએ કૉટેજની બહાર પાંજરામાં પૂરવામાં આવેલા કૂતરાની સાંકળ છોડી કાઢી. મોઢાની સિસોટી વગાડીને ઇશારો કરતાં જ શિકારી કૂતરો જોરજોરથી ભસતો, છલાંગો મારતો ઘેટાંના વાડાઓ તરફ ધસ્યો. બીકના માર્યા ઘેટાંઓ એક વાડામાંથી બીજા વાડામાં અને બીજામાંથી ત્રીજા વાડામાં એમ દોડી ગયાં. દોડતાં દોડતાં છેવટે મુંડન માટેના મકાનમાં નીચે ખુલ્લા રાખેલા દરવાજામાંથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org