________________
૩૨
પાસપૉર્ટની પાંખે અમે ત્યાં ગયા. કુદરતનું ખુશનુમા વાતાવરણ માણવાને માટે નહિ, પણ પાનાં રમવાને માટે જુદાં જુદાં ટોળાંમાં ઘણા બધા પુરુષો ત્યાં બેઠા હતા.
અંબાલાલભાઈએ મને હળવેથી કહ્યું, “અહીં વસેલા આપણા લોકોનું આ એક મોટું વ્યસન છે.” ત્યાર પછી એમણે ત્યાં બેઠેલામાંના કેટલાકનો મને પરિચય કરાવ્યો. એક ભાઈએ પોતાના ઘરે આવવા માટેનો આગ્રહ પણ કર્યો. એમણે રમી લીધું હતું, એટલે એમની સાથે અમે એમને ઘરે પહોંચ્યાં. તદ્દન પાસે જ એમનું આલીશાન વાતાનુકૂલિત ઘર હતું. એ ભાઈએ મને પૂછ્યું, “બીઅર લેશો કે વ્હિસ્કી ?”
“હું કોઈ હૉટ ડ્રિન્ક લેતો નથી. ચા કે ઠંડું પીણું હશે તો ચાલશે.” મેં કહ્યું. . એમની સાથે થોડી વાતો થઈ. લટૌકામાં આપણા લોકો ઘણા પૈસા કમાય છે. ટેકરી જેવી ઊંચાઈ પર આવેલાં ઘણાંખરાં નવાં આધુનિક મકાનો ભારતીય લોકોનાં અને તેમાંયે ખાસ કરીને ગુજરાતીઓનાં છે. ફિજીમાં આવીને વસ્યા પછી આપણા ઘણા લોકો પશ્ચિમની સંસ્કૃતિથી પૂરા રંગાઈ ગયા છે. અલબત્ત, કેટલાક ભારતીય સંસ્કાર ત્યાં વસીને પણ ટકાવી રાખ્યા છે. પરંતુ ભારતમાં ખાસ કરીને મોટાં શહેરોમાં બન્યું છે તેમ ફિજીમાં પણ પુરુષોમાં પહેરવેશ પશ્ચિમનો થઈ ગયો છે. દારૂ, જુગાર, થોડે અંશે માંસાહાર કેટલાંક ઘરોમાં વ્યાપી ગયો છે. કેટલાયને ધર્મના અભ્યાસમાં કે ધાર્મિક ક્રિયાકાંડમાં બહુ સક્રિય રસ રહ્યો નથી. લોકો પૈસેટકે સુખી થયાં છે, પરંતુ સાંસ્કૃતિક દૃષ્ટિએ થોડા પાછા પડ્યા છે. એ વાત જાણી મનમાં રંજ થયો.
થોડી વાર બેસી અમે મંદિરે જવા નીકળ્યા. હરે કૃષ્ણ સોસાયટી તરફથી લટકામાં નવું બંધાયેલું આ મંદિર છે. લટકાના જ એક ગુજરાતી ભાઈએ તે બાંધવા માટે મોટી રકમનું દાન આપ્યું છે. હરે કૃષણ સોસાયટીનાં મંદિરો દુનિયાભરમાં એની સ્વચ્છતા, અદ્યતન સ્થાપત્ય અને પવિત્ર વાતાવરણને માટે જાણીતાં છે. એનું સંચાલન ઘણુંખરું અમેરિકી લોકોના હાથમાં હોય છે.
મંદિરમાં દર્શન કરીને અમે બેઠા. સમય થયો એટલે ભક્તિસંગીતનો કાર્યક્રમ ચાલુ થયો. છસાત અમેરિકી યુવાનો આવ્યા. તેમણે ભગવાં કપડાં પહેર્યા હતાં. ધોતિયું, જનોઈ, મસ્તકે મુંડન અને ચોટલી, કપાળમાં તિલક વગેરે વડે તેમની આકૃતિ જ જુદી તરી આવતી હતી. કારમોનિયમ, તબલાં,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org