________________
આવ્યા અને વિસા કાર્ડ આપવામાં આવ્યાં. દરેકને રૂમની ચાવી આપવામાં આવી અને સ્નાન વગેરેથી પરવારવા માટે કલાકનો સમય આપવામાં આવ્યો.
ચા-નાસ્તો કર્યા પછી અમને શહે૨માં ફ૨વા લઈ ગયા. બસમાં આગળની સીટમાં બેસવા મળ્યું એટલે વિકટર સાથે વાતચીત ક૨વાની મને તક મળી. વિકટ૨ યુવાન અને હસમુખો હતો. તેણે યુનિવર્સિટીમાં અનુસ્નાતક કક્ષાનો અભ્યાસ કર્યો હતો. રશિયન સાહિત્ય એનો મુખ્ય વિષય હતો. અંગ્રેજી ભાષા ઉપર તેનું પ્રભુત્વ સારું હતું. હું મુંબઈ યુનિવર્સિટીમાં સાહિત્યના વિષયનો અધ્યાપક છું એ જાણીને વિકટરને પણ મારી સાથે વાત કરવાનું ગમ્યું. એક વિશાળ રસ્તા આગળથી બસ પસાર થઈ ત્યારે એણે મને કહ્યું, ‘ડૉ. શાહ, તમને જાણીને આનંદ થશે કે આ સ્ટ્રીટનું નામ તૉલ્સ્ટૉય સ્ટ્રીટ છે.'
તૉલ્સ્ટૉયનું નામ સાંભળી મને એમના વતન યાસ્નાયા પોલિયાનાની મુલાકાતનું સ્મરણ તાજું થયું.
અમને પ્રથમ સેંટ સોફિયાનું ચર્ચ જોવા લઈ ગયા. સોવિયેટ યુનિયનનું તે જૂનામાં જૂનું ચર્ચ છે. ત્યાર પછી અમને શહેરના મધ્ય ભાગમાં વ્લાડિમિરસ્કાયા ગોરકા' નામની ટેકરી પર લઈ જવામાં આવ્યા. ત્યાંથી ચારેબાજુ પથરાયેલાં કિએવ શહેરનાં અને ખળખળ વહેતી નીપર નદીનાં દર્શન થયાં. કિએવમાં એટલાં બધાં વૃક્ષો છે કે મકાનો જાણે વૃક્ષોની અંદર સંતાકૂકડી રમતાં હોય એમ લાગે. પાછા ફરતાં અમને કેશ્ચારિક નામના મુખ્ય માર્ગ ઉપર લટાર મારવા માટે થોડોક સમય આપવામાં આવ્યો. આપણે જાણે બજારમાં નહિ પણ બગીચામાં ફરતાં હોઇએ એવું લાગે. ગાઇડે કહ્યું કે ‘કિએવ શહેરમાં બે હજાર કરતાં વધુ નાનીમોટી ગલીઓ અને રસ્તાઓ છે. એમાં એક પણ સ્થળ એવું નથી કે જ્યાં હારબંધ વૃક્ષો ન હોય. કિએવમાં વીસ લાખની વસ્તી વચ્ચે સો કરતાં વધુ ઉદ્યાનો છે. કિએવ શહેરની અડધા કરતાં વધુ જમીનનો ભાગ તો બગીચા અને મોટાં ઉદ્યાનોમાં રોકાયેલો છે. એટલે તો કિએવ ‘ઉઘાન-નગરી’ Garden City તરીકે પ્રખ્યાત છે.
નગરદર્શન કરી સાંજે અમે હોટેલ પર પાછા ફર્યા. બંને ગાઇડે વિદાય લીધી. હજુ સમય હતો. એટલે અમે હોટેલ પાસેના વિસ્તારમાં લટાર મારવા નીકળ્યા. સાંજના કોમળ તડકામાં વાતાવરણ સરસ લાગતું હતું. લોકોની અવરજવર ઘણી હતી, પણ ભાષાની મુશ્કેલીના કારણે કોઈની કિએવનો ગાઇડ વિક્ટર * ૧૪૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
1
www.jainelibrary.org