Page Text
________________
મરચન્ટ જેવી અન્ય ક્ષેત્રીય વ્યક્તિઓની રેખાઓ પણ લેખકે ઓછામાં ઓછા શબ્દોમાં છતાં સોવેધ કરી શકાય એ રીતે ઉપસાવી આપી છે. આવાં ચરિત્રોમાં ચરિત્રકાર કેવા અને કયા અંશો ઉપર ભાર મૂકે છે, કઈ વ્યક્તિરેખાને તે ઘાટી કરવા માગે છે વગેરે બાબતો પણ લક્ષમાં લેવી જોઈએ. રમણલાલનાં ચરિત્રોની લોંગશૉટ-ક્લોઝ શોટની કીમિયાગીરીમાં એમનો point of view એમ ખાસ મહત્ત્વનો બની રહે છે.
અહીં આ પ્રકારનાં ચિરત્રોની ચર્ચાને સમેટી લેતાં પહેલાં એક અન્ય બાબત પણ નોંધવી રહી. રમણલાલે આ સિવાયનાં પણ આ પ્રકારની કેટલીક વ્યક્તિઓનાં સ્પર્શી રહે તેવાં ચરિત્રો આપ્યાં છે. જેમાં શેઠ મોતી શાહ ઉપરનું ચરિત્ર ખાસ ઉલ્લેખ માગી લે છે. આ વિસ્તૃત ચરિત્રમાં મોતી શાહ ધનાઢ્ય હોવા છતાં તેમનું માનવીય પાસું કેટલું ઉમદા-ઉન્નત હતું તે અનેક પ્રસંગો વડે ચરિત્રકારે સરસ રીતે બતાવ્યું છે. ચિરત્રના અંતે ચિરત્રનાયકના સદ્ગુણોને તેમણે સઘન શૈલીમાં ઉપસાવી આપ્યા છે. આવાં અન્ય ચરિત્રોમાં ‘ફાધર બાલાગે૨’, ‘સ્વ. માનભાઈ ભટ્ટ’ અને ‘ડૉ. શિવાનંદ અધ્વર્યુ' વગેરે ચરિત્રોનો વિશેષ રૂપે સમાવેશ કરી શકાય. રમણલાલની ચરિત્રકારની શક્તિઓનો પણ તેમાં સારો એવો હિસાબ મળી રહે છે.
(૭)
આપણે જોયું કે ૨મણલાલનાં રસ-રુચિનાં ક્ષેત્રો વ્યાપક છે. એમની સંચેતનાનો સંસાર વિભિન્ન વિશ્વોમાં જોઈ શકાય છે. પણ એ સર્વમાં હાર્ડ રમણલાલ શિક્ષક અને સારસ્વત રહ્યા છે. એ શિક્ષકત્વ અને સારસ્વતત્વ જ સંભવ છે કે તેઓને જીવનનાં અન્ય ક્ષેત્રોમાં ખેંચી ગયાં છે. સાચો શિક્ષક એકાંગી ન હોઈ શકે. જ્યાં જ્યાં ઉત્તમ નિહાળે, જ્યાં જ્યાં કશું ઉમદા-ઉદાર કે સંસ્કારસભર જુએ ત્યાં ત્યાં તે પહોંચી જાય. તેને માણે-પામે, પોષે કે પમરાવે ને પ્રકાશિત પણ કરે. પંડિત સુખલાલજી’, ‘ઉમાશંકર જોશી’, ‘ચંદ્રવદન મહેતા”, “જ્યોતીન્દ્ર દવે’, બચુભાઈ રાવત’ વગેરે અહીં લીધેલાં કેટલાંક ચિરત્રો એ દિશામાં ખાસ માણવા જેવાં છે. આવી વ્યક્તિઓ સાથે રમણલાલની પોતાની આંત૨ચેતનાનું સૂત્ર કોઈક અને કોઈક રૂપે જોડાયેલું હોવાથી સાહિત્યિક રીતે પણ આવાં ચિરત્રોની ખુલ્લૂ કંઈક જુદી હોવાનો અનુભવ વાચકને થવાનો.
પંડિત સુખલાલજી માત્ર ગુજરાતી જ નહીં, ભારતની એક મહાન દાર્શનિક પ્રતિભા છે. વીસમી સદીનાં જ્ઞાનક્ષેત્રો તેમના માટે ગૌરવ લઈ શકે તેવું તેમનું અનન્ય વ્યક્તિત્વ રહ્યું છે. રમણલાલે યોગ્ય રીતે જ આવી વિરલ પ્રતિભાને ચરિત્રના વિષય તરીકે પસંદ કરી છે. લેખકે પંડિત સુખલાલજી ઉ૫૨ એક વિસ્તૃત ચરિત્ર પણ આપ્યું
Jain Education International
२९
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002031 |
| Book Title | Charitra Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramanlal C Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Biography |
| File Size | 18 MB |