________________
શકે; ચલાવી પણ ન લેવી જોઈએ. નવાં શસ્ત્રો, નવાં સાધનો વગેરેને લીધે કેટલાક ફેરફારો તો કરવા ખાતર પણ કરવામાં આવ્યા હોય, જેથી લશ્કરી શિક્ષકોમાં અને સૈનિકોમાં જાગૃતિ રહ્યા કરે. તેઓ નવી તાલીમમાં ઉત્સાહથી રસ લે. એથી તાલીમ પણ તાજગીભરી રહ્યા કરે. પાંચેક વર્ષે અમે રિફ્રેશર કોર્સ કરવા જઈએ તો ઇન્સ્ટ્રક્ટરો કેટલીક બાબતમાં તો અવશ્ય કહે, “નહિ સાહબ, અબ એ બદલી હો ગયા હૈ.'
એટલા માટે લકરમાં બે-પાંચ વર્ષે બધી જ કક્ષાના સૈનિકોએ રિફ્રેશર કોર્સ કરતાં રહેવું પડે અને નવી તાલીમથી સજ્જ રહેવું જોઈએ. દહેરાદૂનમાં અમારો કડક, શિસ્તબદ્ધ રિફ્રેશર કોર્સ સમયપત્રક પ્રમાણે બરાબર આગળ ચાલવા લાગ્યો હતો. કોર્સ ઘણો કઠિન અને થકવનારો હતો. એટલે સોમવારની પરેડથી જ રવિવારની રજાની અમે રાહ જોતા રહેતા. રવિવારે અમે કેટલાક ઓફિસરો દહેરાદૂનની આસપાસ મસૂરી, હરદ્વાર, ગુચ્છપાની વગેરે સ્થળે મુક્ત વાતાવરણમાં ફરી આવતા અને તાલીમનો થાક ઉતારતા.
દહેરાદૂનમાં મિલિટરી એકેડેમી (નેશનલ ડિફેન્સ એકેડેમી) છે. ત્યાં દેશના ચુનંદા નવયુવાનોને લશ્કરી ઑફિસર તરીકે તાલીમ અપાય છે. શિસ્તનું, આજ્ઞાંકિતતાનું, શારીરિક સુદઢતાનું, વ્યક્તિત્વની તેજસ્વિતાનું, શક્તિ અને સ્કૂર્તિનું ઉચ્ચ ધોરણ આપણને ત્યાં જોવા મળે. જે દિવસે તેઓની પાસિંગ આઉટ પરેડ હતી તે દિવસે અમારે માટે ત્યાં ખાસ મુલાકાત ગોઠવવામાં આવી હતી. આવી પાસિંગ આઉટ પરેડ અમને જોવા મળી એ પણ એક સરસ અનુભવ હતો.
વળી, દહેરાદૂનમાં તે વખતે રેગ્યુલર આર્મી યુનિટોમાં સેવન્થ ડોગરા રેજિમેન્ટ હતી. એના કમાન્ડિંગ ઓફિસર કર્નલ પ્રેમચંદ હતા. એક દિવસ એ રેજિમેન્ટની મુલાકાત અમારા માટે ગોઠવાઈ હતી. એ મુલાકાત વખતે અમારા રિફ્રેશર કોર્સના કમાન્ડિંગ ઓફિસર કર્નલ અનંતસિંઘને કર્નલ પ્રેમચંદે વાત કરી હતી કે થોડા દિવસ પછી એ રેજિમેન્ટનું ઈન્સ્પેક્શન છે. બ્રિગેડના કમાન્ડિંગ ઓફિસર બ્રિગેડિયર દારૂવાલા ઇન્સ્પેક્શન માટે આવવાના છે.
રેજિમેન્ટલ ઇન્સ્પેક્શન કેવું હોય છે તેનો જાતઅનુભવ લેવા માટે અમારામાંથી પાંચ એન.સી.સી. ઓફિસરોને એક અઠવાડિયા માટે મોકલવા અમારા કમાન્ડિંગ
ઓફિસરે સૂચન કર્યું. તે કર્નલ પ્રેમચંદે સહર્ષ સ્વીકાર્યું હતું. અલબત્ત, ત્યાં કામ સખત કરવું પડે, પણ અનુભવ પણ એટલો જ સરસ મળે એવો હતો. એવો અનુભવ લેવા હું ઉત્સુક હતો. સદ્ભાગ્યે એમાં મારો નંબર પણ લાગી ગયો. અમે પાંચ એન.સી.સી. ઓફિસરો જુદા જુદા રાજ્યના હતા. અમારામાં સૌથી સિનિયર હતા
બ્રિગેડિયર ધરૂવાલા - ૨૩૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org